تكميل نمودن استتار

تكميل نمودن استتار

در بسياري از موارد براي تكميل نمودن استتار سطوح زميني و گياهي از وسايل استتار مصنوعي نيز بايد استفاده كرد.
(1) تور سايه‌شكن:اين تور در روي زمين و زير هواپيما پهن شده و سايه هواپيما را حتي اگر در محوطه باز باشد، مي‌شكند. هنگام استفاده از اين وسايل بايد آنها را به‌وسيله رابط‌هاي محكم و مناسب، ثابت كرد. در غير اين صورت احتمال جمع شدن اين وسايل در يك نقطه بسيار زياد مي‌باشد. توضيح اينكه استفاده از اين وسايل نبايد در عمليات نگهداري و بازرسي قبل از پرواز هواپيما تداخل و خللي ايجاد كند.
(2) تور استتار: در محيط جنگلي كه داراي درختان پراكنده است، تور استتار سيمي يا ريسماني كه بين چند درخت آويزان شده حفاظت هوايي خوبي را تأمين مي‌كند. تور هوايي مي‌تواند به‌وسيله وسايل مصنوعي يا طبيعي برقرار شود.
(3) استتار چتري: در اين روش، براي استتار نمودن هواپيما از آويزان نمودن يك سري پوشش چتري بر روي سيم‌ها يا طناب‌هايي كه به درختان بسته شده‌اند استفاده مي‌شود. البته اخيراً از تورهاي استتاري چتري جديد متحركي نيز استفاده مي‌شود كه وسيله استتاري بسيار مناسبي براي هواپيماهاي كوچك مي‌باشند.
(4) پارچه: براي استتار كامل هواپيما از ديد مستقيم دشمن، نزديك درختان و بوته‌ها و يا در زمين‌هاي شكاف‌داري كه داراي بوته‌هاي كوتاه است بايد از پارچه‌هاي مناسب استفاده كرد.
اگر زمين، باير و عاري از هرگونه پوشش گياهي باشد، هواپيماها بايد در قسمت سايه‌دار حصار و يا شيار زمين جاي داده شود. البته در چنين زمين‌هايي تورهاي پارچه‌اي صرفاً ظاهر هواپيما را مخفي مي‌كند اما هواپيما در مقابل عكس‌برداري هوايي دشمن آسيب‌پذير است.
5-6- رنگ استتار
نقاشي مناسب مي‌تواند با به هم زدن شكل هواپيما و كم كردن سطوح صيقلي هواپيما، آن را با محيط اطراف هم‌شكل و هم‌رنگ سازد.
نقاشي مناسب هواپيما يكي از عوامل مهم مخفي ماندن هواپيما از ديد دشمن است. ساير اقدامات (موضع‌يابي مناسب، پراكندگي، انضباط استتار و...) نيز بايد به نحو احسن انجام شود.
(1) رنگ پايه: نوع رنگ پايه بايد مات و بدون زرق و برق و درخشندگي باشد و با محيط اطراف محل پارك هم‌رنگ و هماهنگي داشته باشد.
در مناطق معتدل و جنگلي و در مناطقي كه برف صرفاً مقدار كمي از زمين را پوشانده است «رنگ سبز زيتوني» توصيه مي‌شود و در مناطقي كه برف به‌طور غالب روي زمين را پوشانده است،‌مانند مناطق قطب شمال و قطب جنوب، هواپيما بايد كاملاً به رنگ سفيد باشد.
در مناطق صحرايي نيز به‌دليل تنوع رنگ، يك رنگ واحد پيشنهاد نمي‌شود اما بهتر آن است كه از رنگ «زرد متمايل به خاكستري» و يا تركيبي از اين دو استفاده گردد.
(2) الگوي نقاشي گسيخته: با اينكه رنگ پايه ميزان بالايي از استتار را فراهم مي‌كند ولي رنگ‌آميزي گسيخته ميزان آن را افزايش مي‌دهد.
در مناطق معتدله جنگلي «رنگ سياه» براي الگوهاي گسيخته سفارش مي‌شود ولي در مناطق باير داراي پوشش كم گياهي كه داراي رنگ سايه روشن هستند، «سبز زيتوني» مناسب است.
همچنين در مناطقي كه برف كمي در روي زمين مشاهده مي‌شود، رنگ «سبز زيتوني» پيشنهاد مي‌گردد.
در مناطق قطبي «جنوب و شمال» سطوح فوقاني بايد سفيد رنگ شوند. گرچه موارد ياد شده ساده‌ترين پيشنهادها هستند، نبايد هميشه بي‌چون و چرا از يك الگو پيروي شود زيرا تنوع و خلاقيت دو محور اساسي است كه نبايد ناديده گرفته شود.
7- استتار باند پرواز
دشمن در اولين مرحله حمله هوايي براي كسب برتري هوايي اقدام به انهدام هواپيماها و باندهاي پروازي مي‌كند، بنابراين نگهداري باندهاي پروازي حايز اهميت است و يكي از طرق حفظ باندهاي پروازي، استتار و تأسيس باندهاي فريبنده مي‌باشد.

استتار هواپيما

استتار هواپيما

1-6- كليات
مباني استتار و اختفاي هواپيما بر روي زمين، شبيه اصول استتار هر گونه وسيله نقليه و يا تجهيزات است، هر چند استتار هواپيما و بال‌گرد مسايل و مشكلات خاصي دارد كه بايد مدنظر قرار گيرد. اين مشكلات خاص عبارت است از:
(1) آثار ملخ و بال هواپيما.
(2) آثار ملخ و بال بالگرد.
(3) اندازه و شکل پرنده.
(4) خصوصيت يدك كشيدن آنها روي زمين.
(5) حساسيت ذاتي سطوح كنترل پرنده، آنتن‌ها و پوسته‌ها.
2-6- موضع‌يابي (Siting)
هواپيما باید در جايي جاي داده شود كه به راحتي قابل دسترسي و دست‌يابي به باند خزش         (Taxi-way) و باند فرودگاه باشد. اين موضوع يك الزام عملياتي است كه استتار نبايد مزاحمت و تداخلي در آن ايجاد كند.
هواپيماهايي كه دريك خط مستقيم پارك شده‌اند بي‌نهايت آسيب‌پذيرند و به همين دليل بايد محل پارك هواپيماها در بين گياهان و درختان با پراكندگي مناسب ايجاد گردد.
3-6- درخشيدن
حتي در بهترين استتار طبيعي يا مصنوعي، انعكاس نور از سطح فلزي و شيشه‌اي هواپيما امكان‌پذير است، بنابرابن تمامي سطوح شيشه‌اي، پلاستيكي و فلزي براق بايد پوشيده شود و هنگام پوشانيدن اين سطوح بايد دقت زيادي اعمال شود.
در اين راستا تمامي پوشش‌ها بايد به نحوي محكم و مهار گردد تا در اثر وزش باد جدا نشود.

سنگرهاي انفرادي

سنگرهاي انفرادي

(1)    كليات:
•    سنگري كه دشمن بتواند بلافاصله آن را از كنار يا روبه‌رو تشخيص دهد از از نداشتن سنگر به مراتب خطرناك‌تر است.
•    چون سنگرهاي انفرادي در مقابل آتش مستقيم و سنگين دشمن مقاوم نيستند باقي‌ماندن آنها به استتار و اختفاء كامل آنها بستگي دارد.
•    سنگرها به هيچ وجه نبايد در يك خط مستقیم ايجاد شوند.
•    سنگر نبايد در جايي حفر شود كه آسمان باز پشت سر رزمنده واقع شود.
•    حفر سنگر نبايد شكل عوارض زمين را به هم بزند.
•    در مواضع دفاعي، سنگرها بايد سرپوشيده باشند و كاملاً استتار شوند.
•    خاك‌هاي حفاري شده را بايد در اطراف پخش نمود.
•    از آويختن لباس‌هاي خيس، در جلو سنگر بايد جداً خودداري كرد.
•    از ريختن قوطي‌هاي كنسرو، كمپوت مهمات و... در محدوده سنگر جداً بايد خودداري شود.
•    وجود آتش دشمن نسبت به آن حداقل باشد.
•    امكان آتش رزمنده نسبت به دشمن حداكثر باشد.
(2) محل‌هاي مناسب براي حفر سنگر:
•    در زير درختان.
•    در زير بوته‌ها.
•    در مناطق تاريك و سايه.
•    در شيب تپه‌ها.
•    در امتداد پرچين‌ها و حصارهاي مناطق كشاورزي.
•    در زمين‌هاي شخم‌زده شده.
•    در مناطق سنگلاخي.
توضيح: سنگرها نبايد در كنار عوارض مشخص طبيعي و يا مصنوعي (همانند تك‌درخت، مناره مسجد، دكل، منبع آب، نوك كوه و تپه، ساختمان‌هاي شاخص و...) حفر و ايجاد شود.

روش استتار

روش استتار

(1) صورت، گردن و دست‌ها بايد با استفاده از گل، ذغال، رنگ و پارچه مناسب استتار شود، به طوري كه شفافيت و درخشندگي پوست از بين برود. اين كار مي‌تواند توسط جوراب‌هاي داراي سوراخ چشم يا كلاه مخصوص نيز انجام پذيرد.
     (2) تشعشع و انعكاس حاصله از برخورد نور با وسايل شخصي رزمنده از قبيل ساعت، عينك، انگشتر و حلقه موجب كشف افراد و يگان نظامي شده و بايد حتي‌الامكان از اين وسايل استفاده نشود، زيرا از جمله موارد تخلف انضباط استتار محسوب مي‌شود و چه بسا ممكن است موجب لو رفتن و كشف فعاليت و محل استقرار توسط دشمن شود.
(3) لبه‌هاي اطراف كلاه كاسك، يكي از مشخصه‌هاي بارز و مورد توجه و آشنا براي دشمن است. اولين قدم در استتار  كلاه كاسك انفرادي، به هم زدن شكل معمولي آن است.
استتار كلاه كاسك بايد به طريقي انجام شود كه هيچ سايه‌اي از كلاه كاسك بر روي شانه و پشت فرد ايجاد نشود.
(4) استتار اسلحه انفرادي رزمنده توسط وسايلي از قبيل گوني، كتان، تور استتار، گل يا نوارهاي پارچه‌اي امكان‌پذير مي‌باشد.
توضيح اينكه انجام استتار توسط وسايل ياد شده به هيچ  وجه نبايد موجب مزاحمت در انجام           تير اندازي و استفاده از دستگاه ديد (مگسك و دوربين) اسلحه باشد.
(5) قسمت‌هاي شفاف فانوسقه،‌قلاب كمر، قمقمه و دكمه بايد با استفاده از گل، ذغال، پارچه يا رنگ استتار شود.
(6) پلاك هويت بايد به‌صورت كامل در زير لباس مخفي و پنهان شود.
(7) واكس نزدن پوتين در شب عمليات و گل‌مالي نمودن آن توصيه مي‌شود.
(8) در استتار لباس  و كلاه و سلاح و وسايل رزمنده توسط رنگ بايد به محيط اطراف توجه كامل شود به‌طوري كه در محيط‌هاي بياباني از رنگ‌هاي روشن و در محيط‌ها و مناطق جنگلي و كوهستاني از رنگ‌هاي مخلوط و تيره و در مناطق برفي از لباس و رنگ سفيد استفاده شود.


4-5- توصيه‌هايي درباره روش‌هاي حركت انفرادي
(1)    اقدام قبل از حركت:
•    رعايت كامل موارد ذكر شده در روش‌هاي استتار.
•    بستن و محكم كردن تجهيزاتي كه هنگام حركت ايجاد سر و صدا مي‌كنند.
•    پيچيدن بند حمايل اسلحه.
•    پرهيز از هر گونه حركت بي‌مورد.
•    تعيين دقيق مسير حركت
•    تعيين دقيق محل توقف بعدي
(2)    زمان حركت:
بهترين زمان حركت مواقعي به شرح زير است كه دشمن با نوعي گيجي و آشفتگي و ضعف مواجه است.
•    در مواقع بمباران هوايي مواضع دشمن.
•    در مواقع گشودن آتش توپخانه بر روي مواضع دشمن.
•    در مواقع گشودن آتش پر حجم مسلسل‌ها و تيربارها.
•    در مواقع باد و باران و گرد و خاك و رعد و برق.
•    در هنگام تعويض ديده‌بان‌هاي دشمن.
•    در مواقع حركت خودروها و استفاده از پوشش صدا و گرد و غبار ناشي از حركت خودروها.
(3)    چگونگي حركت:
•    پس از بازرسي كامل خود در مورد رعايت موارد استتار.
•    حركت به‌صورت درازكش.
•    حركت به‌صورت مارپيچ.
•    حركت به‌صورت چهار دست و پا.
•    حركت در پناه سايه‌ها.
•    پرهيز از هر گونه حركت غير ضروري.
•    حركت از خط‌القعر زمين.
•    عدم حركت از روي ديوارها.
•    عدم مزاحمت براي پرندگان و جانوران در حين حركت.
•    خفه كردن صداي عطسه و سرفه.
•    حركت در ميان بوته‌ها و علف‌زارها به‌صورت مارپيچ و در زمان وزش باد.
(4)    مواردي كه در حركت شبانه بايد علاوه بر موارد مذكور رعايت نمود:
•    قرار نگرفتن در زمينه باز آسمان.
•    پرهيز مطلق از كشيدن سيگار و روشن كردن كبريت.
•    در صورت لزوم استفاده از چراغ قوه‌هاي مخصوص مناطق جنگي.
•    حتي‌المقدور پرهيز از دويدن.
•    خيز برداشتن در زمان و فواصل كوتاه.
•    حركت به‌صورت چهار دست و پا روي كف دست‌ها و سر زانوها.
•    پرهيز مطلق از صحبت كردن حين حركت.
•    پايين آوردن پاها به نرمي بر روي زمين به‌طوري كه پنجه و كف پا بر روي زمين قرار گيرد.
(5)    راه‌هاي مناسب براي حركت:
•    راهي كه داراي بيشترين پوشش و استتار باشد.
•    راهي كه دارای مخفي‌ترين راه ممكنه باشد.
•    راهي كه از بيشترين قدرت آتش خودي برخوردار باشد.
•    كمترين طول و مساحت را داشته باشد.
(6)    مسيرهاي نامناسب جهت حركت:
•    خط‌الرأس عوارض.
•    مسيرهاي حاوي سنگ‌هاي ريزشي.
•    راه‌هاي داراي شيب‌هاي لغزنده و تند.
•    مسيرهاي داراي بوته‌هاي خشك.
•    مسيرهايي كه ردپا  بر جا مي‌گذارد.
(7)    چگونگي حركت در مواضع دشمن:
•    رزمنده باهوش رزمنده‌اي است كه قبل از حركت در اين مورد فكر كرده باشد.
•    بلافاصله زمين‌گير شده و جهت آتش را پيدا كند.
•    با يك نگاه كلي، گذرا و سريع موقعيت خود، نيروهاي خودي و دشمن را تشخيص دهد.
•    از سراسيمگي و حركات بي‌مورد جداً پرهيز كند.
•    به موضع قبلي برنگردد مگر آنكه كمترين فاصله را داشته باشد و يا ضرورتي خاص موجود باشد.
•    نزديك‌ترين و بهترين موضع را انتخاب نموده و سپس بدان سمت حركت نمايد.
(8)    مواضع مناسب در حين حركت:
•    مواضع طبيعي (درختان، سنگلاخ‌ها، جويبارها).
•    مواضع مصنوعي (حفره‌هاي ناشي از اصابت بمب، خمپاره و... كانال‌ها، سنگرهاي موجود، خاك‌ريزها).

استتار انفرادي

استتار انفرادي

1-5- كليات
(1)    هر فرد نظامي مسئول استتار خود است.
(2)    كشف استتار يك فرد به معني لو رفتن يك جمع و يگان نظامي است.
(3)    رعايت انضباط استتار دايمي و الزامي است.
(4)    به كارگيري استتار انفرادي، توانايي فريب دو نوع ديده‌باني زميني و هوايي دشمن را دارد.
(5)    استفاده از لباس سبز در محيط خاكي و كويري و لم‌يزرع و لباس خاكي در محيط جنگلي و لباس سبز و خاكي در زمين‌هاي پوشيده از برف سفيد، كاري اشتباه است.
(6)    هر فرد نظامي بايد از تحرك بي‌مورد جداً خودداري كند.
(7)    از نصب علايم نظامي مشخص كننده بر روي زمين كه نشان دهنده حضور نظاميان و يا فعاليت‌هاي نظامي است بايد خودداري كرد.
(8)    استتار البسه بايد به گونه‌اي باشد كه نماي بيروني لباس و كلاه كاسك و اسلحه انفرادي كمتر شبيه يك سرباز با يونيفرم و تجهيزات نظامي باشد.
2-5- اعضا و وسايل انفرادي رزمنده
(ا) اعضاي بدن    (2) وسايل شخصي    (3) وسايل رزمي
• پيشاني    • ساعت    • كلاه آهني (كاسك)
• گونه    • عينك    • اسلحه
•  گردن     •  انگشتر     • فانوسقه
• دست‌ها    • حلقه    • قمقمه
• بيني    • پوتين    • دكمه
• گوش    • پلاك هويت    • قلاب كمر

بدل سازی (شبیه سازی)

بدل سازی (شبیه سازی)

اقدام اصلی در بدل سازی، تغییر قیافه هدف حقیقی و اصلی و استفاده از تجهیزات و تاسیسات کاذب و فریبنده در فاصله ای مجاز و منطقی از هدف حقیقی می باشد که در صورت حسن اجرا موجب مصون و محفوظ ماندن هدفهای حقیقی و اصلی می شود.
4- عوامل موثر در انتخاب نوع و روش استتار
انتخاب نوع و روش استتار به عوامل مشروحه ذیل بستگی دارد:
- موضوع ،- زمان استتار،- وضعیت استتار - موقعیت محیطی
1-4-موضوع
موضوع موارد زیر را در بر می گیرد
(1) رزمنده (2) سنگر انفرادی و اجتماعی  (3) خودروها (4) مراکز و قرارگاههای فرماندهی
(5) آمادگاهها (6) زاغه‌های مهمات (7) کارخانه جات و مراکز صنعتی  (8) بیمارستانها
(9) مراکز تجمع نیروها  (10) راهها و جاده ها (11) پلها  (12) نیروگاهها و سدها
(13) مراکز ارتباطی و مخابراتی  (14) بنادر و اسکله ها (15) میادین مین (16) فرودگاه ها
 (تاسیسات- تجهیزات- باند پرواز) (17) راه آهن (تاسیسات- ریلها- واگنها)
(18) مراکز سیاسی (19) ستونهای نظامی
2-4-زمان استتار
(1) بهار (2) تابستان (3) پاییز (4) زمستان
3-4-وضعیت استتار
(1) دائمی (2) فصلی (3) موقتی
4-4- موقعیت محیطی
(1) کوهستانی  (2) بیابانی (3) جنگلی (4) کشاورزی (5) ساحلی
(6) دریایی (7) شهری (8) روستایی 

احداث و ایجاد استتار

احداث و ایجاد استتار

سومین و آخرین اصل از اصول اساسی استتار (ایجاد و احداث استتار) است و آن در صورتی است که امکان به کارگیری علفها و بوته های طبیعی به علت وضعیت خاص محیطی امکان پذیر نباشد.در این شرایط باید با استفاده از وسایل مصنوعی، استتار لازم را ایجاد کرد.
رنگ آمیزی طرح استتار باید با محیط و زمینه اطراف هماهنگی و یکنواختی داشته باشد.
فقط در موقعی به کارگیری می شود که دو اصل دیگر (موضع یابی و انضباط استتار)، کارایی مطلوب و دلخواه را نداشته باشد.
استتار مصنوعی باید به گونه ای انجام شود که حداکثر هم گونی و تشابه و هم رنگی لازم را با محیط و روییدنیهای طبیعی بومی داشته باشد. وسایل مصنوعی استتار مصنوعی باید به گونه ای تعبیه و احداث گردد که در برابر وزش بادهای شدید و تغییرات جوی و آب و هوایی پابرجا ماند و به صورت متناوب بازبینی و نگهداری شود.
استقرار و احداث وسایل مصنوعی استتار باید به صورت مخفیانه  و حتی المقدور در هنگام تاریکی  شب انجام شود. عملیات احداث و ایجاد استتار باید به گونه ای انجام شود که شکل طبیعی محیط حفظ شود و احیانا جاده و چاله و کانال روباز و حفره جدیدی به محیط و شکل و بافت قبلی زمین اضافه نشود.
3- روشهای استتار (Camouflage Methods)
سه روش اصولی عبارت است از:
- مخفی نمودن (Hiding)
- همگون سازی (Blending)
- بدل سازی (شبیه سازی) (Disguising)
-3-1مخفی نمودن
(1) مخفی نمودن، اختفا کامل یک شی به وسیله پوششهای فیزیکی می باشد.
(2) پوشانیدن میدان مین توسط علف و بوته موجب مخفی نگاه داشتن میدان مین از دید دشمن می گردد.
(3) شاخ و برگ و سایه درخت، هدفها و اشیای زیر آنها را از دیدبانی هوایی پنهان می سازد. پناهگاه، تجهیزات، پرسنل و ... داخل آن را از دیدبانی زمینی و هوایی مخفی نگاه می دارد.
(4) تور استتار، اشیاء قرار گرفته در زیر آن را در شرایط معمولی مخفی نگاه می دارد.
(5) دیوار و حصار و خاکریز در طول جاده، تحرکات روی جاده را به طور نسبی مخفی نگاه می دارد.
2-3-همگون سازی
همگون سازی، به کارگیری وسایل استتار در بالا و اطراف هدف می باشد به طوری که با زمینه طبیعی اطراف آن نوعی آمیختگی ایجاد نموده و هدف، جزئی از زمینه به نظر آید.
برای مثال، سرباز با استفاده از پماد سیاه کننده صورت، قسمتهای شفاف و صیقلی صورت را با محیط اطراف آن یکسان نموده و یا با استفاده از شاخ و برگ طبیعی درختان بر روی کلاه کاسک خود، نوعی آمیختگی و همگونی با محیط اطراف ایجاد می نماید.
همگون سازی در تجهیزات و تاسیسات نیز می تواند موجب عدم توجه و حساسیت دشمن به آنها گردد.

سه عامل عمده و تعیین کننده در موضع یابی به شرح ذیل می باشد.

سه عامل عمده و تعیین کننده در موضع یابی

- ماموریت
- پراکندگی
- شکل عوارض و محیط
(1) ماموریت (Mission): ماموریت، مهمترین و برترین نقش را در مقایسه با عوامل دیگر موضع یابی دارا می باشد. چه بسا محل و موقعیت، برای استقرار یک واحد نظامی، یا غیرنظامی از نظر داشتن استتار و اختفا بهترین حالت و شرایط ممکن را داشته باشد ولی امکان انجام ماموریت در آن محل نباشد.
برای مثال نیروگاه اتمی، سایت رادار اعلام خبر و موضع توپخانه پدافند هوایی دارای ویژگیهای خاصی        می باشند که نقش تعیین کننده ای در انتخاب محل استقرار آنها ایفا می کند.
(2) پراکندگی (Dispersion): لازمه رعایت این عامل اندازه و مساحت مورد نیاز یک موضع یا محل استقرار را تعیین و دیکته می نماید. بنابراین اگر وسعت محل انتخاب شده به اندازه ای باشد که امکان پراکندگی را فراهم نسازد، محل و موضع خوبی برای استقرار و انجام عملیات موفق نخواهد بود، زیرا محل انتخاب شده به یک هدف آسیب پذیر مبدل خواهد شد.
(3) شکل عوارض و محیط (Terrain Pattern): هر عارضه و محیط اطراف آن، شکل و ساختار خاصی دارد که آن را با سایر محیطها متمایز می سازد و بنابراین هرگونه تغییر شکل در محیط، نشان دهنده نوعی فعالیت و حضور نیروی انسانی در آنجا می باشد.
شکل زمین و محیط در چهار دسته متمایز زیر تقسیم بندی می شود که هر یک از آنها دارای خصوصیاتی متمایز و متفاوت با انواع دیگر می باشد:
 
• محیط روستایی: شکل زمین و عوارض محیط روستایی، از هوا دارای مشخصه هایی همانند منازل کوچک ومتصل و به اصطبلها، جاده های خاکی، زمینها و مزارع کشاورزی علامت گذاری و مرزبندی شده، وجود گله های گاو و گوسفند و ... می باشد.
• محیط شهری: مشخصه های این مناطق از هوا، وجود خانه ها و منازل کم و بیش منظم و متحدالشکل، خیابانهای آسفالته و چهارراه ها و تقاطعهای متعدد و میادین منظم می باشد.
• محیط جنگلی: مشخصه های این مناطق از هوا، وجود درختان انبوه غیر منظم و متفاوت با باغستانهای منظم ومصنوعی می باشد.

2-2- انظباط استتار Camouflage Discipline)  (
دومین اصل و شرط اساسی دست یابی به استتار و موفقیت در آن، رعایت شدید و قاطع و دقیق انضباط استتار به صورت فردی و گروهی می باشد.
انضباط استتار اجتناب از کارهایی ست که ظاهر طبیعی یک منطقه را تغییر داده یا موقعیت عده ها و تجهیزات را بدون این که حتی دیده شوند برای دشمن آشکار می سازد.
موارد قابل توجه در این راستا به شرح ذیل می باشد:
(1) از هرگونه فعالیتی که موجب مشخص و نمایان شدن موضع، محل وتجهیزات و تغییر شکل ظاهری و طبیعی یک محل و یا آشکار شدن حضور فعالیتی در یک مکان می گردد باید اجتناب نمود.
(2) اگر حتی فقط یک سرباز از قوانین استتار، در خصوص عدم ایجاد صدا و یا مخفی ماندن و حرکت ننمودن، تخلف و سرپیچی نماید، کلیه کوششهای گروهی واحد نظامی با شکست مواجه خواهد شد.
(3) بدون شک هرگونه بی توجهی و اهمال کاری موجب آشکار و کشف شدن محل و موقعیت شما توسط دشمن می گردد.
(4) رعایت سکوت رادیویی و راداری از موارد قابل توجهی است که باید به آن توجه ویژه ای مبذول گردد.
(5) جای رد چرخ خودروها، ریختن زباله و مواد زاید غذایی، قوطیهای خالی کمپوت و کنسرو ومهمات و بطری شیشه ای و پلاستیکی در اطراف موضع، از موارد شاخص و نشانگر فعالیت نظامی می باشد.
(6) خودروهای جدید الورود باید از مسیر اصلی جاده ای و خطوط موجود محیطی عبور و رفت و آمد نمایند زیرا انحراف از جاده اصلی و عبور از مسیرهای انحرافی موجب مشخص شدن و شناسایی محل تجمع انبار، قرارگاه و ... می گردد.
(7) در واحدهای نظامی باید یک روش جاری عملیاتی (SOP)1 در خصوص محدوده وظایف و رعایت مقررات انضباط استتار، تهیه و تدوین و وظایف انفرادی و گروهی کارکنان و راننده یگانهای مربوطه به روشنی و صراحت مشخص و تفهیم گردد.
(8) انضباط استتار در شب و تاریکی نیز قابل توجه و با اهمیت است و در هنگام شب، پنجره ها،   روزنه ها، دربهای ورودی ساختمان، چادر و یا هر روزنه و منفذی که موجب خروج نور گردد باید به وسیله پرده، پشت دری و یا هر وسیله مناسب دیگر پوشانده شود.
(9) آتش سیگار نیز در شب قابل رویت است و باید از استعمال آن توسط افراد شدیدا جلوگیری نمود، ضمنا حرکت خودروها در شب نیز باید با چراغ خاموش انجام شود.
(10) هرگونه عکس برداری و فیلم برداری در شب به علت انعکاس نور فلاش، موجب رویت آن توسط دشمن می شود و باید از اقدام به آن جلوگیری شود.
(11) انضباط و رعایت سکوت در حین حرکت شبانه نیز باید مورد توجه جدی رده های نظامی قرار گیرد. در عملیات عبور از رودخانه باید از ایجاد سر و صدا توسط خودروها خودداری شود.
(12) صدای موتور خودروها وتانکها باید توسط صدا خفه کن و تحت پوشش صداهای قوی تر ناشی از صدای شلیک توپخانه ها و مرکز عملیات ایجاد صدای تقلیدی و فریبنده به حداقل ممکن برسد تاموجب جلب توجه دشمن نشود.

ملاحظات اساسی دفاع غیرعامل در عملیات تاکتیکی

ملاحظات اساسی دفاع غیرعامل در عملیات تاکتیکی

1- اقدامات اساسی دفاع غیرعامل2- اصول اولیه دفاع غیرعامل 3- روشهای استتار4- عوامل موثر در انتخاب نوع و روش استتار 5- استتار انفرادی 6- استتار هواپیما 7- استتار باند پرواز 8- استتار خودروها و توپخانه
9- استتار ساختمانها 10- استتار مراکز و تاسیسات حیاتی و بزرگ11- استتار چادرها
12- استتار راهها 13- استتار راه آهن14- استتار ریلها15- استتار پلها
16- استتار خطوط تلفن
17- استتار میادین مین
18- دکترین عملیات فریبنده
19- رئوس وظایف در هدایت متمرکز
20- فرایند مرحله اشغال و تخلیه یک موضوع عملیاتی
21- ارزیابی عملیاتی سنجش میزان تاثیر اقدامات دفاع غیرعامل (CCD) در حفظ و نگهداری و تداوم بقای اهداف حساس
1- اقدامات اساسی دفاع غیرعامل
اقدامات اساسی در تامین دفاع غیرعامل شامل موارد ذیل میباشد که در تهیه طرحهای متناسب با ماموریت، وضعیت، موقعیت و شرایط زمانی و مکانی و رده سازمانی باید مورد استفاده و بهره برداری لازم قرار گیرد:
(1) مکان یابی  (Location)(2) اعلام خبر (Early Warning) (3) اختفا (Concealment)
(4) استتار  (Camouflage)(5) پراکندگی (Dispersion) (6) تفرقه وجابه‌جایی(Separation and movement)
(7) ایجاد استحکامات صحرایی و سازه های موقتی (Field Fortification)
(8) ایجاد سازه های امن و مقاوم سازی تاسیسات(9) اقدامات فریبنده (Deception)
(10) ایجاد پناهگاه (Defilade) (11) احداث جان پناه (Trench) (12) انظباط استتار(Camouflage  Discipline)(13) حفاظت  (Security)(14) ایجاد سیستم اطفاء حریق (Extinguishing System)
(15) اقدامات درون سیستمی(16) آموزش و ایجاد فرهنگ دفاع (Traning) (17) ایجاد موانع (دیوار، دکل، کابل، بالن)  (Barrier)(18) ایجاد عملیات دود  (Smoke – Operatoin)(19) اقدامات بعد از بمباران (کنترل تردد، تخلیه مجروحین، کنترل خسارت، خنثی سازی بمب).
2- اصول اولیه دفاع غیرعامل
سه اصل عمده و اولیه دفاع غیرعامل اصول مشروحه ذیل می باشند:
(1) موضع یابی (Siting) شامل:
• ماموریت (Mission)
• پراکندگی (Dispersion)
• شکل عوارض و محیط (Terrain patterns)
(2) انظباط استتار (Camouflage Discipline)
(3) احداث و ایجاد استتار (Camouflage Construction)
-2-1 موضع یابی
موضع یابی، انتخاب بهترین و مطلوب ترین نقطه و محل استقرار است به طوری که پنهان و مخفی نمودن نیروی انسانی، وسایل و تجهیزات و فعالیتها را به بهترین وجه امکان پذیر سازد. بنابراین اگر موضع یابی به خوبی انجام شود، به کارگیری و استفاده از وسایل و ابزار مصنوعی جهت استتار و اختفاضرورتی پیدا     نمی کند و یا این ضرورت به حداقل ممکن تقلیل خواهد یافت.
تجربه نشان داده است که موضع یابی صحیح و مطلوب می تواند مقدار بسیار زیادی از معضلات و مشکلات استتار و اختفا را حل و فصل نموده ضمن آنکه تهدیدات احتمالی را نیز کاهش و تقلیل می دهد.
نگاهی اجمالی به آشیانه یابی پرندگان و حیوانات و مکان یابی اولیه جهت مراکز حساس (نظامی، اقتصادی، ارتباطی و نیروگاهها و ...) موید این نظر است که مکان یابی صحیح فواید مشروحه ذیل را در بردارد: 
• آسیب پذیری را تا حد قابل توجهی تقلیل می دهد.
• وضعیت پدافندی مناسبی ایجاد می نماید.
• دشمن را در حمله با مشکل و محدودیت مواجه، ابتکار عمل را از وی سلب می کند.
• نیاز به تسلیحات پدافندی را تقلیل می دهد.
• صرفه جویی قابل توجهی را در حفظ سرمایه های ملی به دنبال دارد.
توضیح این که اثرات تخریبی حملات و بمبارانهای هوایی دشمن در جنگ تحمیلی به مراکز حساس و حیاتی مانند (پالایشگاه آبادان،سایت «CRC1» دهلران، پالایشگاه اصفهان، نیروگاه آبی سد دز، مرکز مخابرات ماهواره ای شهید قندی و ... نتایج متفاوتی داشته است که یکی از عوامل عمده آن وضعیت و موقعیت مکانی مناسب و یا غیرمناسب این مراکز بوده است. جا دارد ضمن برنامه ریزی لازم در رفع نواقص تاسیسات و مراکز حیاتی و حساس احداث شده قبلی، در مکان یابی مراکز حساس و حیاتی آتی که با سرمایه های کلان و قابل توجهی احداث خواهند شد به اساسی ترین اصول دفاع غیرعامل «موضع یابی» توجه و عنایت ویژه ای مبذول شود و صرفا پس از حصول اطمینان از موضوع یاد شده، اقدامات بعدی ساخت و ساز صورت پذیرد.

نگاهي به اقدامات برخي از كشورها در زمينه پدافند غيرعامل

نگاهي به اقدامات برخي از كشورها در زمينه پدافند غيرعامل

هدف از بيان پدافند غيرعامل در برخي از كشورها، آشنايي و بهره‌برداري از تجازب مفيد و باارزش آن‌ها در زمينه پدافند غيرعامل است. امروزه پدافندغيرعامل جزء اصول جدايي‌ناپذير جنگ‌ها محسوب شده بطوريكه در جهان امروز بسياري از كشورهايي كه در عرصه فناوري نظامي صاحب نام هستند به موازات پيشبرد تحقيقات و توليدات سامانه‌هاي هوشمند و پيشرفته نظامي، توجه كاملاً ويژه‌اي به اقدامات پدافند غيرعامل داشته و همه‌ساله بودجة خاصي براي اين منظور اختصاص مي‌دهند. بديهي است  كه اين امر براي كشورهايي كه دسترسي به فناوري ساخت سلاح‌هاي مدرن را ندارند، اهميتي مضاعف مي‌يابد. اين كشورها با توجه به موقعيت، وسعت و تراكم عمدتاً يا طرح‌هاي جابجايي و يا ساخت پناهگاه را جزو اولويت‌هاي خود قرار مي‌دهند.


1-  آلمان
كشور آلمان  ساخت پناهگاه را در اولويت كاري خود قرار داده و با كمك‌هاي مالي خود مردم را به همكاري تشويق مي‌نمايد. در اين كشور هرگونه جايجايي انبوه جمعيت در هنگام عمليات شديد نظامي مردود دانسته شده و ساخت پناهگاه در محيط مسكوني شهروندان و پناهگاه‌هاي عمومي در مراكز عمومي شهري مورد توجه  قرار گرفته است. در قوانين آلمان پناهگاه به مكاني گفته مي‌شود كه بتواند در مقابل حملات اتمي، شيميايي و ميكروبي ( سلاح‌هاي كشتار جمعي ) كه محدوده اثرشان وسيع است مقاومت نمايد. تعريف پناهگاه از نظر آلمان بدينصورت است:
1-    پناهگاه بايد هوابندي‌شده و در مقابل اثرات سلاح‌هاي اتمي، شيميايي و ميكروبي ( سلاح‌هاي كشتار جمعي ) مقاوم باشد.
2-    مجهز به فيلترهاي مناسب تصفيه باشد.
3-    داراي دستگاه‌هاي تصفيه هوا بصورت دستي و برقي باشد و در مقابل 5/0 تا 1 اتمسفر فشار مقاومت نمايد.
4-    داراي حفاظت در مقابل تشعشع اتمي بوده و حداقل ضريب حفاظت آن 100 تا 600 باشد.
5-    براي مدت معيني بتواند افراد را درون آن حفظ و نگهداري كرده و آب و غذاي سالم در دسترس آن‌ها قرار دهد كه اين مدت از 7 تا 14 روز مي‌تواند متغيير باشد.

به كارگيري پدافند غيرعامل

به كارگيري پدافند غيرعامل

به كارگيري پدافند غيرعامل در جهت مقابله با تهديدات و تقليل خسارات ناشي از حملات هوايي، موشكي، زميني و ... كشور مهاجم، موضوعي بنيادي و اساسي است كه وسعت و گستره آن تقريباً تمامي مراكز حياتي و ‌آسيب پذير نظامي، اقتصادي و ... كشور را در برگرفته و حفظ امنيت ملي، استقلال سياسي و اقتصادي و پيروزي در جنگ به نحو چشم‌گيري در راس امور است.
مديريت پدافند غيرعامل در واقع به دنبال آن است كه «ژن» دفاع را در درون ساختار جامعه‌اي كه امكان مورد تهاجم شدن آن وجود دارد قرار دهد.
از طرفي نيز بدون هيچ نوع شناختي از نحوه تهاجم دشمن و روش‌هاي ايراد خسارت نمي‌توان به راه حل مناسب براي پيشگيري از آن انديشيد. لذا قدم اول دشمن شناسي (نحوه تهاجم دشمن) است.
هر مهاجمي براي رسيدن به هدف تهاجم خود كه در وهله اول وارد آوردن خسارت به طرف مقابل است، لاجرم ملزم به طي مراحلي است كه در آن مراحل، بسته به نوع تهاجم (زميني، هوايي، دريايي و ...) داراي ماهيتي متفاوت مي‌باشد.
مهاجم نيز براي انجام تهاجم خودش يك سري مراحل و روش‌هايي را دنبال مي‌كند از جمله:‌
1- شناسايي 2- حضور 3- نشانه‌روي 4- ايراد خسارت 5- فرار
آنچه مسلم است وظيفه ما ايجاد خلل در هر يك از مراحل فوق مي‌باشد تا بتوان به هدف دفاع كه همان به حداقل رساندن ميزان خسارت دشمن به نيروهاي و تاسيسات و تجهيزات خودي است رسيد.
هر گاه تمهيدات دفاع عامل همراه با ملزومات دفاع غيرعامل به حدي از كارآمدي برسد و يا بالاتر باشد خود به‌خود باعث از بين رفتن طمع دشمن و نااميدي در تهاجم خواهد شد و يا در صورت حادث شدن تهاجم، دشمن را در دستيابي به اهدافش با مشكل جدي روبرو خواهد نمود.
هر كشوري كه به مسائل نظامي، دفاعي،‌تهديدات و فرصت‌ها نيانديشد محكوم به نابودي است چرا كه ساير حكومت‌ها به جاي او خواهند انديشيد. اين مسئله براي كشورمان به لحاظ قرارگيري در موقعيت استراتژيك جغرافيايي منابع طبيعي از اهميت بيشتري برخوردار است.
تصرف هر كشوري به طور ناگهاني يا به مرور صورت مي‌گيرد، در حال حاضر با توجه به محاصره ايران توسط آمريكا يكي از روشهايي كه مي‌بايست بيشتر مورد توجه و تامل قرار گيرد، تهاجم نظامي به صورت غافلگيرانه است كه جوابگوي اصلي آن «دفاع غيرعامل» مي‌باشد. يكي از مشخصه‌هاي نبرد نوين كه در دهه گذشته شاهد نمونه‌هايي از آن بوديم به كارگيري گسترده فناوري‌هاي نوين در آن مي‌باشد. مقابله با فن‌آوري‌هاي تهديد يا دستيابي به آنها بسيار پرهزينه، زمان‌بر و نيازمند ريسك بسيار بالا است.
در زمينه روند پيشرفت تجهيزات و تسليحات در قرن بيست و يكم به نكات ذيل مي‌توان اشاره كرد:
-تكثير سلاح‌هاي در جهت سيستم‌هاي با عوامل غيرانساني است.
- هواپيماهاي بدون سرنشين طيف زيادي از فعاليت‌ها را انجام مي‌دهند.
- هليكوپترها در آينده به صورت چند منظوره خواهد بود.

سایر موضوعات در زمينه پدافند غيرعامل

سایر موضوعات در زمينه پدافند غيرعامل

1- دسترسي‌ها:
دسترسي‌ها به معني راه‌ها و فضاهاي عبوري و ارتباطي است و در انواع و مقياس‌هاي مختلف قابل طرح است. خطوط ارتباطي يك موضع به محيط بيروني بايد تابع ضوابطي باشد كه خصوصيات تهديدات منجر به اختلال در تردد و يا حذف تردد شود.
2- آموزش و فرهنگ سازي:
مسئولين تصميم‌گيرندگان و كليه افرادي كه به نحوي در سياستگذاري تهيه اجراي طرح‌هاي پدافندي غيرعامل سهمي مي‌باشند. لازم است متناسب با نياز از آ‌موزش‌هاي لازم برخوردار گردند. ارائه آموزش با تشكيل دوره‌هاي آموزشي مختلف، در مراكز آموزش نظامي و غيرنظامي ميسر مي‌باشد.
 3- آمايش دفاعي
كه شامل سازماندهي و چينش مناسب فضاها و تاسيسات براي نيل به اهداف استراتژيك و دفاعي صورت مي‌گيرد و به مطالعات گسترده‌اي نياز دارد.
4-  سلاح شناسي:
يكي از مطالعات مهم در امور دفاعي و پدافندي، مطالعه بر روي توانايي‌هاي سلاح‌هاي متفاوت، ميزان آسيب‌رساني هر يك دسته‌بندي و روش‌هاي مقابله با آنها مي‌باشد.
5- مراكزحياتي (vital Centers)
مراكزي كه داراي گستره فعاليت ملي مي‌باشد و وجود و استمرار فعاليت آنها براي كشور حياتي است و آسيب يا تصرف آنها بوسيله دشمن باعث اختلال كلي در اداره امور كشور مي‌گردد.
مراكز حساس Critcal Centers
مراكزي كه داراي گستره فعاليت منطقه‌اي مي‌باشند و وجود و استمرار فعاليت آنها براي مناطقي از كشور ضروري است و آسيب يا تصرف آنها به وسيله دشمن باعث بروز اختلال در بخشي از كشور مي‌گردد.
مراكز مهم Important centers
مراكزي كه داراي گستره فعاليت محلي مي‌باشند و وجود و استمرار فعاليت آنها براي بخشي از كشور داراي اهميت است و آسيب يا تصرف آنها به وسيله دشمن باعث بروز اختلال در بخشي از كشور مي‌گردد.
6- تهديدات
تهديد دشمن (آمريكا) را كاملاً جدي بگيريد (فرمانده معظم كل قوا)

سيستم‌هاي رديابي و اعلام خطر

سيستم‌هاي رديابي و اعلام خطر

بخشي از اقدامات پدافند غيرعامل و هوايي نظير ايجاد پرده پوششي اقدامات درون سازماني به منظور آماده نمودن محيط جهت ترك فعاليت استفاده از جان پناه و پناهگاه‌ها و غيره اندكي قبل از وقوع حملات هوايي موشكي صورت مي‌گيرد.
و بنابراين كليه افراد بايد در زمان به نحوي از وقوع اين حملات مطلع گردند.
مهمترين اقدام برقراري سيستم اعلام خطر در نقاط حياتي و حساس با تشكيل يك مركز اعلام خطر و گماردن يك نفر مسئول در هر زمان و استفاده از بلندگو، آژير و خطر و غيره مي‌باشد.

موانع

موانع

كليه عواملي كه نفوذ حضور دشمن را در محدوده مورد نظر مشكل نمايد موانع نام دارد. انواع موانع عبارتند از:
الف- فاصله: يك اصل كلي آن است كه هر چند فاصله سوژه از مبدا تهديد و تهاجم بيشتر باشد از ايمني بيشتري برخوردار است، زيرا طي كردن فاصله با به كارگيري هر نوع شي تهاجمي اعم از موشكي،‌ هوايي و زميني، مستلزم برنامه‌ريزي دقيق‌تر و به كارگيري سلاح و تكنولوژي كارآمدتر و هزينه گزاف‌تر و در عين حال خطرپذيري بيشتر است.
ب- توپوگرافي : به معني پستي و بلندي‌هاي زمين مي‌باشد در صورت وجود ناهمواري در مسير نقاط مورد نظر علاوه بر خود اين ناهمواري‌ها باعث دشواري حركت مهاجم به خصوص نيروي زميني مي شوند در عين حال امكاناتي را جهت به كارگيري تدافعي فراهم مي‌نمايد.
ج- زيستگاه‌ها : در هر منطقه كه توده‌اي از كالبد معماري و تجمع نيروي انساني وجود داشته باشد دليل استحكامات متنوع و پيچيدگي كالبدي و ساير امكانات و از طرفي عدم شناخت دقيق دشمن از ميزان و مكانيزم مقاومت‌هاي احتمالي همواره نوعي احتياط و ترديد وجود داشت و اين امر خود به مثابه وجود قابليت‌هاي پيشگيرانه مي‌باشد.
د- آبهاي سطحي :شامل نهرها، رودها، كانال‌ها، درياچه‌ها و حوضچه‌هاي طبيعي، مصنوعي، تالاب‌ها و بركه‌هاي سطوح زير كشت غرقابي مانند برنج و نيشكر مي‌باشد كه استعداد مانع بوده را در مقابل هجمه‌هاي تصرف زميني دارند.

ه- رمل‌ها

پوشش و انواع پوشش

 پوشش

ايجاد پوشش يك اقدام موقتي است كه با بالا رفتن شدت تهديد و احتمال حمله هوايي موشكي انجام شده و تا زماني كه احتمال حمله وجود دارد ادامه مي‌يابد. با اين عمل تاسيسات و تجهيزات يا مركز فعاليت از ديد خلبان يا حسگر نصب شده در سر بمب و موشك پنهان گرديده و هدف گيري و هدايت موشك و بمب‌هاي هدايت شونده از جمله بمب‌هاي ليزري ميسر نشده و يا دقت آنها كاهش مي‌يابد. پوشش مي‌تواند توسط دود ، بخار آب (غليظ) و يا با هوا كردن بادكنك و بالن ايجاد شود.

انواع پوشش

پوشش امنيتي: اقداماتي است كه عمدتاً در مورد تاسيسات ثابت به كار گرفته مي‌شود و فعاليت‌هاي مجازي يا غيرواقعي را براي دشمن تداعي مي‌كند.
پوشش فيزيكي: اصطلاحاً اقداماتي است كه موقتاً به صورت فيزيكي مانع از تشخيص هدف مي‌گردد. كه از جمله اين اقدامات مي‌توان به ايجاد پرده دود يا بخار غليظ اشاره كرد.

مكان يابي localisation

انتخاب مطلوب و بهينه يك محل با امكان تحقق آن فعاليت و داشتن شرايط مناسب براي توسعه آينده به گونه‌اي كه علاوه بر عوامل عمومي اصول پدافند غيرعامل رعايت شود.

استتار comouflage

استتار comouflage

مفهوم كلي استتار هم رنگ و هم شكل كردن تاسيسات و تجهيزات با محيط اطراف مي‌باشد. استتار از موثرترين و متداول‌ترين روشهاي دفاعي غيرعامل در ارتش كلاسيك دنيا است.
در مبحث استتار دو نوع ديد از طرف دشمن مدنظر است 1- ديد هوايي 2- ديد زميني
عوامل مربوط به اجراي استتار عبارتند از: رنگ، سايه، بافت، زمين، جنس و مصالح و حرارت و ....
انواع استتار
1- استتار نوري 2- استتار حرارتي 3- استتار راداري 4- استتار راديويي (مثل ايجاد پارازيت يا ارسال فرامين كاذب) 5- استتار بصري 6- استتار صوتي 7- ضد الكترونيكی

مفهوم دفاع غيرنظامي

مفهوم دفاع غيرنظامي

در منابع لاتين عبارت «دفاع غيرنظامي» يا «دفاع شهري» برابر با عبارت civil Defence است. دفاع غيرنظامي «حفاظت از غير نظاميان در شرايط جنگي» است و از اين رو مشتمل بر بخشي از دفاع ملي است كه در پي تمهيدات لازم به منظور كسب آمادگي كافي در برابر هرگونه حمله احتمالي يا باج خواهي از يك كشور مي‌گردد. طبق اين تعريف، دفاع غير نظامي بايد «ايمني جمعيت غيرنظامي كشور و ادامه حيات آنان (در زمان جنگ) را تضمين نمايد». از اين رو دفاع غيرنظامي به صورت سيستماتيك اهداف زير را دنبال مي‌نمايد:
1- به حداقل رسانيدن آثار حاصل از حملات نظامي بر جمعيت غيرنظامي
2- مقابله فوري با شرايط اضطراري حاصل از چنين حمله‌اي
3- بازيابي و برقراري تسهيلات و خدمات آسيب ديده در نتيجه چنين حمله‌اي
5/1- پدافند در مقابل حملات ويژه (شيميايي، ميكروبي، هسته‌اي)
استفاده از سلاح‌هاي شيميايي در محيط جنگ رايج است و كمتر در محيط‌هاي تاسيساتي كاربرد دارد.
اعلام خطر حمله شيميايي يا حملات هوايي معمولاً متفاوت بوده و اين اعلام خطر ممكن است قبل يا هم زمان با حمله صورت پذيرد. استفاده از ماسك در اين شرايط بسيار مهم است.
در مورد حملات هسته‌اي: چنانچه افراد بدانند در صورت اطلاع از انفجار قريب الوقوع هسته‌اي با رفتن داخل يك سنگر، كشيدن يك پتوي مرطوب روي سر خود مي‌توانند تا حد زيادي از آثار ناشي از ريزش اتمي مصون بمانند. قطعاً در مقابل يك حمله هسته‌اي به طور كامل تسليم نخواهند شد،‌ آموزش در اين زمينه نقش موثري را ايفا مي‌كند.
3/2- فريب و اختلال:
به مجموعه اقداماتي كه بتواند بازشناسي و توجه دشمن را از هدفهاي مورد نظر منحرف كرده و موجب گمراهي وي در تشخيص و هدف‌گيري شود، فريب و اختلال اطلاق مي‌شود. مثل ساخت بناهاي كاذب، ساخت تاسيات ويژه، طرح شهرهاي بدلي، گسترش ستاره‌هاي دريايي
4/2- اختفا Concealment و استتار comouflage
اختفا يا پنهان كاري به كليه اقداماتي گفته مي‌شود كه مانع از قرار گرفتن تاسيسات و تجهيزات در ديد مستقيم دشمن گرديده و يا تشخيص تاسيسات و تجهيزات و همچنين آگاهي از انجام فعاليت‌هاي خاص را براي او غير ممكن و يا مشكل مي‌سازد.

استحكامات و انواع آن

استحكامات به شكل زير طبقه‌بندي مي‌شوند:

1- خاكريز

چنانچه تجهيزات در فضاي باز چيده شده و يا درون ساختماني و با مقاومت مصالح معمولي قرار گرفته باشند با ايجاد خاكريز با ارتفاع و قطر مناسب مي‌توان در مواردي مانع اصابت مستقيم بمب و موشك به تاسيسات و تجهيزات گرديده و در اكثر موارد مسير تركش و موج انفجار به طرف تاسيسات را سد كرد.
3- كيسه شن
در صورتي كه فضاي لازم براي ايجاد خاكريز با شيب مناسب وجود نداشته باشد. با چيدن گوني‌هاي پر از شن و ماسه در چندين رديف و روي هم مي‌توان به نتايج مورد نظر براي حفظ تاسيسات دست يافت.
علاوه بر محصور كردن تاسيسات و تجهيزات مي‌توان از كيسه شن به عنوان پوشش محافظتي نيز استفاده كرد (مثل: لوله‌هاي زميني انتقال نفت....)
3- دال بتني، شبكه شن و يا استوانه بتني
استفاده از اين وسائل زماني توصيه مي‌شود كه تداوم تهديد محتمل باشد.
4- ديوار كشي
ايجاد ديوار احتياج به بررسي كارشناسي داشته و قطر و ارتفاع آن با توجه به مقاومت مصالح به كار رفته بايد محاسبه شود. ديوار كشي شامل آجر چيني، سنگ چيني، ايجاد بلوك‌هايي با سيمان مسلح و يا استفاده از بلوك‌هاي پيش ساخته مي‌باشد. ديوار كشي بهتر است در قطعات مجزا و كنار هم صورت گيرد.
ايجاد سازه‌هاي امن و مقاوم‌سازي
طراحي و احداث تاسيسات حياتي و حساس به گونه‌اي كه به طور كلي در مقابل اصابت مستقيم بمب و موشك مقاوم باشند در خيلي از موارد اصولاً عملي نبوده و به صرفه و صلاح نيز نمي‌باشد. زيرا هزينه ايجاد و تاسيسات با چنين مشخصاتي ممكن است به مراتب پيش از كل تجهيزات مربوطه باشد.
در اكثر موارد اصلاح بر اين است كه اجزا مستقل تاسيسات و تجهيزات كه اصابت احتمالي بمب موشك موجب از كار افتادن تجهيزات و توقف فعاليت بخشي از مجموعه گرديده اما خسارت جانبي زيادي به بار نمي‌آورد تنها در مقابل موج انفجار و تركش بمب موشك محافظت شوند ولي بخشهايي از مجموعه كه صدمه ديدن آنها موجب از كار افتادن كل سيستم و وقفه كامل يا نسبي در انجام فعاليت مي‌گردد با مقاومت كافي اصابت بمب ساخته شوند.
چنانچه تاسيسات حياتي و حساس كه احتمالاً در فهرست هدف‌هاي دشمن قرار دارند فاقد مقاومت كافي در مقابل اصابت مستقيم بمب، موشك بوده و يا موج انفجار ناشي از اصابت، بمب موشك در نزديكي تاسيسات را نتواند تحمل نمايند.مي‌توان با اجراي طرح‌هاي خاص مهندسي، مقاومت بناي آنها را افزايش داده و احتمالاً به حد مطلوب رسانيد.
2/1- پنگاهگاه‌ها و جان پناه:
پناهگاه‌هاي به مكاني اطلاق مي‌گردد كه در مقابل اثرات حملات هوايي-موشكي نسبت به ساختمان‌هاي معمولي و يا فضاي باز از امنيت بيشتري برخوردار باشد.
پناهگاه‌ها بهتر است در نزديكي محل‌هاي تجمع افراد باشد و بهتر است در فاصله مناسب از تاسيسات و با استحكام مورد نظر جهت مقاومت در مقابل اصابت مستقيم بمب موشك و يا موج انفجار اتخاذ گردد.
پناهگاه‌ها بايد مجهز به هواكش، سيستم تهويه طبيعي و يا مصنوعي، سيستم روشنايي و برق اضطراري، وسائل كمك‌هاي اوليه،آب و غذا، وسائل كنار زدن آوار و راه‌هاي ورود و خروجي متعدد به خارج از محوطه پناهگاه باشند.
جان پناه: چنانچه ساختمان محل فعاليت داراي مقاومت كافي در مقابل موج انفجار و تركش نبوده و تجهيزات و وسائل به كار رفته در تاسيسات خود خطر آفرين باشند و در مواردي كه تاسيسات خود هدف حمله هستند با شنيدن صداي آژير بايد به محل امن‌تر رفت.
جان پناه مي‌توان يك سنگر بتني سرپوشيده، سنگر معمولي با ديواره آجري يا حتي خاكي باشد كه افراد بتوانند با رفتن درون آن و نشستن روي پاهاي خود يا روي سنگر در معرض اصابت تركش قرار نگيرد.
3/1- تفرقه و پراكندگي Separation
منظور از تفرقه، جداسازي بخشي يا بخشهايي از تجهيزات، قطعات يدكي مواد و ساير وسائل و انتقال آنها به محلي غير از محل استقرار دائمي و نجات آنها از تاثير يك حمله هوايي موشكي احتمالي است. اين امر نبايد باعث توقف كامل فعاليت‌ها گردد.
پراكندگي عناصر كالبدي يكي از مباحث مهم پدافند غيرعامل محسوب مي‌گردد كه در كاهش خسارت ناشي از ايراد ضربه تخريبي دشمن بسيار موثر است و به عكس در صورتي كه دشمن در مراحل تهاجمي خود پيش از شناسايي حضور و با بازشناسي به مرحله نشانه‌روي و اصابت دست يابد تمركز عناصر كالبدي و حساس مجموعه مورد تهاجم موجب مي‌گردد عمليات تهاجمي با حجم كمتر و متمركز، بيشترين تخريب را به جا بگذارد.
ايجاد مجتمع‌هاي عظيم صنعتي،‌تاسيسات بندري وسيع، نيروگاه بزرگ و غيره در كشور كه ممكن است مورد حمله هوايي دشمن قرار گيرد به صلاح نيست.
در مورد مراكز موجود لازم است مطالعات صورت گرفته و در صورت امكان طرح‌هايي جهت انتقال تدريجي آنها به نقاط مختلف كشور تهيه شود تا با رعايت اصول پراكندگي در محل‌هاي جديد مستقر گردند.
4/1- دفاع غيرنظامي Civil Defence

سازمان پدافند غيرعامل

سازمان پدافند غيرعامل

1- عناصر هسته‌اي، بيولوژيكي و شيميايي  Nuclear, Biological and Chemical Elements
2- عناصر مهندسي  Engineer Elements
3- عناصر پزشكي  Medical Elements
4 عناصر سيگنال  Signal Elements
5- عناصر اطلاعات نظامي  Intelligence Elements
6- عناصر دفاع هوايي  Air Defense Elements
7- عناصر پشتيباني خدمات رزمي  Combat Service Support Elements
1/1- مقاوم‌سازي (ايجاد سازه‌هاي امن و استحكامات):
استحكامات fortification
ايجاد هرگونه حفاظي كه در مقابل اصابت مستقيم بمب، راكت، موشك، توپخانه، خمپاره و يا تركش آنها مقاومت نموده و مانع صدمه رسيدن به نفرات، تجهيزات يا تاسيسات گرديده و اثرات تركش و موج انفجار را به طور نسبي خنثي نمايد. در بحث پدافند غيرعامل استحكامات به سازه‌هاي موقتي اطلاق مي‌شود كه با توجه به شرايط و امكانات و ميزان اهميت و آسيب‌پذيري نقاط حياتي و حساس در محل‌هاي مناسب و اطراف تاسيسات ايجاد مي‌گردند تا مانع اصابت مستقيم موشك بمب يا تركش اين مهمات به تاسيسات و يا تجهيزات گرديده و اثرات تركش و انفجار را به طور نسبي خنثي نمايند.

كاهش اثربخشي تهديدات برروي هدف‌هاي خودي

كاهش اثربخشي تهديدات برروي هدف‌هاي خودی

1/2- تامين عمليات  Operations Security
2/2- تحرك يگان Mobility
3/2- فريب Deception
4/2- استتار و اختفاء Camouflage and Concealment
5/2- پوشش Covering and Obscuration
6/2- مكان‌يابي Site Selection
7/2- مو انع Obstacles
3) اعلام خطر تاكتيكي به نيرو(منابع اصلي اعلام خطر)
1/3- رادارها و سيستم‌هاي شنود(رادارهاي زميني يا محموله‌ هوايي)
2/3- ماهواره‌ها
3/3- ديده‌بان‌ها
4/3- عناصر امنيتي و اطلاعاتي(نيروي انساني)
4) تسهيل در گردآوري، بهسازي و بازسازي نيروها
1/4- بازسازي recovery (كمترين زمان‌بر) شامل:
1/1/4- رفع آلودگي از تجهيزات، محيط و نفرات آلودهconduct decontamination
2/1/4-  دوباره برقرار يا تاسيس‌كردن reestablish
3/1/4- جايگزين‌كردن نيرو و تجهيزات از بين‌رفته replace lost soldiers and equipment
2/4- گردآوري يا دوباره تشكيل‌دادن reconstitution ( بيشترين زمان‌بر)شامل:
1/2/4- تيم ويژه ارزيابي adhoc assessment team
2/2/4- سازماندهي مجدد  reorganization
3/2/4- احياء  regeneration

اصول پدافند غيرعامل

اصول پدافند غيرعامل

1- كاهش آسيب‌پذيري
2- كاهش اثربخشي تهديدات برروي هدف‌هاي خودي
3- اعلام خطر تاكتيكي به نيرو
4- تسهيل در گردآوري، بهسازي و بازسازي نيروها
1) كاهش آسيب‌پذيري
كاهش آسيب‌پذيري مستلزم بكارگيري تمامي اقدامات است تا از بقاي نيروهاي خودي و تجهيزات در يك حمله موشكي با كمترين  تلفات و آسيب مطمئن شويد. اين اصل از طريق مقاوم‌سازي ، كاهش نفرات و تجهيزات مازاد برنياز و تقويت آن‌ها ، تفرقه و پراكندگي، آموزش و پشتيباني از توانايي‌هاي دفاع غيرنظامي و حفاظت دربرابر حملات ش.م.ه صورت مي‌گيرد.
1/1- مقاوم‌سازي ( ايجاد سازه‌هاي امن و استحكامات)  hardening
2/1- پناهگاه‌هاي ضدانفجار Anti Explosion Shelters and defilades
3/1- كاهش نفرات و تجهيزات مازاد برنياز و تقويت آن‌ها redundancy and robustness 
4/1- تفرقه و پراكندگي dispersal
5/1- آموزش و پشتيباني از توانايي‌هاي دفاع غيرنظامي training civil authorities
6/1- حفاظت دربرابر حملات ش.م.ه

موضوعيت پدافند غيرعامل

موضوعيت پدافند غيرعامل

يكي از مهمترين مسائل در مطالعه پيرامون علوم و فنون، موضوع مي‌باشد. موضوع شناسي در واقع در برگيرنده تمامي عناوين اصلي است كه درباره آنها و پيرامون آن مسئله بحث مي‌شود.
موضوعاتي مانند استتار،‌اختفا، استحكامات و ... از اساسي‌ترين مسائل و اهم موضوعاتي است كه در مطالعه دفاع غير عامل مورد بررسي قرار گيرد و بدون ترديد مسائل جانبي بسيار زيادي وجود دارند كه بايستي در آن‌ها تامل كرد.
بخشي از خسارات و صدمات وارده از حملات هوايي-موشكي، مربوط به اصابت بمب يا هر نوع پرتابه ديگري و ايجاد انفجار توسط آنها مي‌باشد. كه در لحظه وقوع حادث مي‌گردد و اغلب موارد، خسارات و صدمات مربوط به پيامدهاي اين حملات از خسارات ناشي از انفجار اوليه به مراتب بيشتر مي‌باشد و با رعايت اصول پدافند غيرعامل و اجراي طرح‌هاي مربوطه مي‌توان ضمن كاهش خسارات اوليه از بروز خسارات و صدمات بعدي جلوگيري نموده و يا تاثير آنها را تا حد بسيار زيادي كاهش داد.
اصول اوليه پدافند غيرعامل، ساده و تقريباً ثابت بوده ولي كاربرد اين اصول در موارد مختلف تفاوت داشته و در مواردي پيچيده و مشكل مي‌شوند. 

روش‌هاي اختفا

روش‌هاي اختفا عبارتند از

الف- استفاده مناسب از عوارض زمين و احداث تاسيسات در محلي كه توسط دشمن به سهولت قابل تشخيص و رويت نباشد.
ب- عادي و غير مهم جلوه دادن تاسيسات با جدول‌بندي، درختكاري و ...
ج- جداسازي منطقي تاسيسات صنعتي كه به علت نوع فعاليت نمي‌توان آنها را به طور كلي دگرگون نمود. به نحوي كه تاثير زياد بر نوع فعاليت‌ها نگذارد.
د- حذف نقاط حياتي و حساس و مهم از روي نقشه‌هايي كه به دليل خاص بايد در رسانه‌هاي گروهي منعكس گردد.
هـ- نشان ندادن نماي خارجي تاسيسات حياتي و حساس در تلويزيون به خصوص در ارتباط با محيط اطراف و جاده‌ها
و- عدم درج آگهي در جرايد به گونه‌اي كه وقوع فعاليتي مهم در محدوده زماني و در موقعيت جغرافيايي مورد استفاده قرار گيرد.
ز- ايجاد تاسيسات در اعماق زمين و يا در دل كوه‌ها كه به اين ترتيب علاوه بر پنهان كردن آنها بحث استحكام كافي در مقابله با راكت، بمب و موشك را مي‌توان مطرح كرد.
ح- جابه‌جايي: از آن جايي كه تاسيسات صنعتي به صورت ثابت در نقطه‌اي مستقر مي‌شود و انتظار و تغييرات و تحولات دفعي از آنها نمي‌رود. چنانچه جمع‌آوري و نصب مجدد گونه‌هايي از صنايع تا حد لازم سهولت داشته باشد مي‌توان كالبد‌هاي مورد نياز را از نوع سبك و انعطاف‌پذير مانند چادر و يا سازه‌هاي سبك با قابليت مونتاژ و دمونتاژ آن انتخاب نمود و در مراحل زماني مختلف محل آن را جابه‌جا نمود.

نمونه‌هاي دفاعي غيرعامل در نزد حيوانات

نمونه‌هاي دفاعي غيرعامل در نزد حيوانات

وسيله دفاعي غيرعامل  نزد حيوانات به نحوي است كه از 5 وسيله شناخته‌شده دفاعي كه خداوند حكيم در اختيار آن‌ها قرار داده ، 4 وسيله آن دفاع غيرعامل و تنها يك وسيله آن عامل مي‌باشد.
1-    پنهان‌سازي و استتار
2-     حيله و فريب
3-    پوشش حفاظتي
4-    تحرك و فرار
5-    جنگ و مبارزه
تغيير رنگ پوست در برخي از سوسمارها و آفتاب‌پرست‌ها جهت استتار، فعاليت برخي از حيوانات در شب جهت پنهان ومخفي ماندن، همرنگ‌شدن و هم‌شكل‌شدن‌برخي از پرندگان مثل بوتيمار با محيط اطراف خود و همچنين جانوراني مثل پلنگ، يوزپلنگ و ....، خرس قطبي داراي پوست سفيد (مناسب‌ترين رنگ استتار براي مناطق برفي)، ريختن مايعي سياه رنگ توسط ماهي مركب به محيط اطراف هنگام احساس خطر(عمليات دود)، خوابيدن شترمرغ نر روي تخم‌ها در شب و ماده در روز بخاطر رنگ تيره نر و روشن ماده و درصورت نزديكي جانور مهاجم خود را بصورت يك تپه علف پژمرده جلوه مي‌دهد.

خود را مرده جلوه‌دادن مثل روباه و گونه‌هاي زيادي از پرندگان جهت تطميع، فريب و جلب توجه دشمن

روش تقليدي مثل برخي پروانه‌ها كه در مورد خطر خود را به شكل پروانه بدمزه اي در مي‌آورد. 3/3- تار عنكبوت، شقايق دريايي خود را به شكل شبيه گياهي دريايي، گياه حشره‌خوار،

ايجاد حفاظ و زره توسط گوركن، لاك‌پشت، حلزون، خارپشت، صدف و .... ، حفر و كندن زمين و ايجاد كانال‌ها و حفره‌هاي زميني و پناه بردن به آن و ايجاد چندين راه خروجي
فرار از مهلكه توسط گونه‌هاي زيادي از حيوانات مثل آهو، گوزن و ... ، ايجاد لانه‌هاي زياد با تعداد زياد درب‌هاي ورودي و خروجي جهت آزادي و ابتكار عمل در مواقع خطر و فرار توسط موش صحرايي ، شيوه محافظت كانگورو، عمليات جابجايي و تغيير متناوب بچه گربه‌ها توسط گربه 
مثال‌هاي ديگر:  ايجاد استحكامات بسيار محكم قوسي شكل توسط موريانه،  انتخاب محل دور از دسترس جهت آشيانه توسط پرندگان ( موضوع‌يابي از محوري‌ترين اقدامات پدافند غيرعامل)،
نمونه‌هاي تاريخي پدافند غير عامل
1- سد دفاعي ذوالقرنين 2- ديوار چين 3- سد دفاعي خوارزمشاهيان 4- اسب تراوا  5- جنگ‌هاي صدر اسلام ( جنگ خندق، جنگ خيبر، فتح مكه، جنگ ذات السلاسل، جنگ صفين و...) 6- قلعه الموت 7- فريب لشكر انگليس بوسيله نقاشي  8- خط دفاعي ماژينو  9- ايجاد پرده دود 10- ايجاد تاسيسات فريبنده

ضرورت پدافند غيرعامل

ضرورت پدافند غيرعامل

1- گام نهادن در راستاي اجراي فرامين مقام معظم رهبري در زمينه پدافند غيرعامل
« مصوبه مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا:  به دولت جمهوري اسلامي اعلام گردد منبعد كليه وزارتخانه ها و سازمانها موظف گردند در اعتبارات عمراني پروژه هاي حساس و مهم اعتبار مورد نياز پدافند غير عامل را منظور نمايند . »
2-  توجه به اهميت امنيت اجتماعي و بالا بردن آن با بكارگيري پدافند غيرعامل
 امنيت يكي از مهمترين نيازهاي زندگي اجتماعي بشربوده و از ضروريات اوليه زندگي است. بطوريكه اگر فردي از تمامي امكانات رفاهي جهت يك زندگي مناسب برخوردار باشد ولي امنيت نداشته باشد نمي‌تواند ازاين مواهب استفاده‌نمايد.

3- بكارگيري تاكتيك‌هاي جديد دفاعي با در نظر گرفتن روند جنگ‌هاي امروزي
ازآنجاييكه جنگهاي امروزي (بكارگيري فناوري اطلاعات، جنگ‌هاي الكترونيك، سلاح‌هاي استراتژيك و قاره‌پيما و جنگ‌افزارهاي نامتعارف ديگرو ... ) تفاوت‌هاي اساسي با گذشته داشته لذا اهميت پدافند غيرعامل انكارناپذير بوده و براي كشور ما امري حياتي است.
4- ضرورت آشنايي آحاد مردم بويژه كاركنان نيروهاي مسلح با پدافند غيرعامل براي مقابله با تهديدات دشمن
5- لزوم توجه به دكترين جديد دفاعي
 امروزه بسياري از كشورهاي پيشرفته با وجود داشتن سلاح‌هاي نامتعارف و توان بالاي دفاع عامل، با رعايت جوانب احتياط به اقدامات دفاع غيرعامل  روي آورده‌اند . اين اقدامات خلاء و نواقص دفاع عامل را پوشش داده و حتي كارايي دفاع عامل را افزايش مي‌دهد. براي كشور ما با توجه به موقعيت استراتژيك خود، تهديدات فراروي و امكانات دفاعي موجود در مقايسه با دشمنان اصلي خود (حضور نظامي دشمن در منطقه، خطر بالقوه اسرائيل و مجهز بودن دشمن به انواع سلاح‌هاي نامتعارف) به نظر مي‌رسد اهميت پدافند غيرعامل در برابر سلاح‌هاي نامتعارف دوچندان است.

اهميت پدافند غير عامل

اهميت پدافند غير عامل

با بررسي جنگهاي گذشته و معاصر، اين حقيقت آشكار ميشود كه پدافند عامل درحال حاضر نمي‌تواند به‌تنهايي در مقابل جنگ‌افزارهاي مدرن ، هوشمند و مخرب (مانند مهمات نظامي شيميايي، ميكروبي و هسته‌اي) كارائي كامل داشته باشد فلذا پدافند غيرعامل به ‌عنوان بخشي ‌ازاقدامات دفاعي يكي از اولويت‌هاي امنيتي كشور‌بوده و با توجه به تهديدات بالقوه كه امنيت ملي، استقلال و تماميت ارضي كشورمان را نشانه گرفته است، ضرورت دفاع كاملاً‌ مشهود مي‌باشد.
1- موجب زنده‌ماندن وحفظ بقاي نيروي انساني مي‌گردد كه با ارزش‌ترين سرمايه و موجوديت ملي كشور مي‌باشند.
2-  موجب صرفه جويي كلان اقتصادي در حفظ تجهيزات نظامي و تسليحات بسيار گران قيمت نظامي مي‌شود.
3-  مراكز حياتي و حساس اقتصادي، سياسي، نظامي، ارتباطي و مراكز عمده علمي و فرهنگي و ... را در برابر حملات و بمباران هوايي دشمن حفظ و ادامه فعاليت در شرايط بحران و جنگ را ممكن مي‌سازد.
4-  بالا بردن هزينه اجراي عمليات توسط دشمن (انهدام يك هدف مستحكم به مراتب مشكل تر و پرهزينه تر از يك هدف بدون حفاظ مي‌باشد).
5- ايجاد امنيت روحي و رواني براي مسئولين و افراد جامعه و  جلوگيري از دستپاچگي و شتابزدگي و سردرگمي آن‌ها در زمان مواجهه با تهديدات
6- آينده‌نگري در چرخة دفاعي و امنيتي كشور و زمينه سازي جهت تكميل و بهبود زنجيره دفاعي كشور در كنار اقدامات پدافند عامل
7-   اجتناب‌ناپذيربودن بروز جنگ‌هاي آينده و آمادگي قبلي در صورت بروز جنگ در آينده و احتمال استفاده دشمن از جنگ‌افزارهاي نامتعارف (حملة اسرائيل يا آمريكا بويژه به مراكز حياتي كشور)
8-  حفظ نيروها براي ضربه‌زدن در زمان و ماكن مناسب و گرفتن آزادي و ابتكار عمل
9- كم‌هزينه بودن عنصر پدافند غيرعامل در مقايسه به دفاع عامل
10- پدافند غيرعامل از نظر اخلاقي، سياسي و بشردوستي مفهومي صلح‌دوستانه دارد.
11- دفاع غيرعامل در مقايسه با دفاع عامل، ساده‌تر و سهل‌الوصول‌تر و با سياست خودكفايي و عدم وابستگي و استقلال كشور موافق‌تر است.
12-  پيشگيري بهتر از درمان است و بعبارتي علاج واقعه قبل از وقوع بايد كرد.
13-  كارآمدن بودن پدافند غيرعامل در عمل به اثبات رسيده است. مانند جنگ خليج فارس، جنگ 33 روزه اسرائيل عليه حزب‌ا...
14- مطالعه ساختار طبيعي و مهندسي فيزيولوژيك بدن انسان و جانداران مويد اين موضوع و حقيقت است. مانند قرارگيري اعضاء حساس بدن در بهترين وضعيت و جالب‌ترين حفاظ، موجب بقاء و ادامه حيات آن‌ها گرديده و بعبارتي ديگر، عضوهاي حساس بايد در بهترين مكان و مطلوب‌ترين پوشش حفاظتي، حفاظت مي‌گردند.

پدافند غيرعامل

پدافند غيرعامل

تعريف پدافند : پدافند در مفهوم كلي، دفع، خنثي كردن و يا كاهش تاثيرات اقدامات آفندي دشمن و ممانعت از دستيابي دشمن به اهدافش است.
انواع دفاع يا پدافند:
1- دفاع عامل
پدافند عامل عبارت از رويارويي و مقابله مستقيم با دشمن و به كارگيري جنگ افزارهاي مناسب و موجود به منظور دفع حمله و خنثي كردن اقدامات آفندي وي مي‌باشد. بعبارتي ديگر دفاع عامل، بكار گيري هر نوع سلاح و جنگ افزار به منظور كاهش و يا خنثي نمودن اثرات حملات و تهديدهاي دشمن مي‌باشد. مانند پدافند هوايي عامل
2- دفاع غيرعامل
پدافند غيرعامل به مجموعه اقداماتي اطلاق مي‌گردد كه مستلزم به كارگيري جنگ افزار نبوده و با اجراي آن مي‌توان از وارد شدن خسارات مالي به تجهيزات و تاسيسات حياتي و حساس نظامي و غيرنظامي و تلفات انساني جلوگيري نموده و يا ميزان اين خسارات و تلفات را به حداقل ممكن كاهش داد.بعبارتي ديگر دفاع غير عامل، به كليه اقدامات و فعاليتهاي احتياطي و پيشگيرانه‌اي گفته مي‌شود كه بدون استفاده از تسليحات، موجب كاهش و يا دفع اثرات عمليات خصمانه دشمن مي‌گردد.
3-دفاع غير نظامي
مجموعه فعاليت‌ها و اقدامات پيشگيرانه اي كه مي‌توان با انجام آن، از بروز و استمرار سوانح و حوادث غيرمترقبه كه جان و مال مردم را تهديد مي‌كند(مانند سيل، زلزله،‌آتشفشان، طوفان، بمباران، آتش‌سوزي و ... ) جلوگيري نمود و يا درصورت بروز، آثار ناشي از آنرا كاهش داد. تاكيد اصلي دفاع غيرنظامي، حفاظت از مردم و انجام اقدامات اظطراري براي تعمير و راه‌اندازي مجددتاسيسات حياتي است.