دانلود رایگان مقالات عمران و معماری

(ویرایش نهایی پیش نویس – آذر 1381)
   
1- مقدمه :
اسکان بشر، نقشی تمدن ساز در فرایند تاریخی توسعه جوامع داشته است. در این فرایند، شهرها، به مثابه برترین سطح اسکان ، کانون ایفای این نقش بوده اند. چشم انداز توسعه جهانی نشان می دهد که این نقش همچنان تداوم دارد و این مهم در گرو برپاکردن ونگاهداشتن شهرهایی است مولد و پایدار ، با محیطی قابلیت زا، مناسب زیست و فعالیت و حفاظت کننده محیط زیست.
از پدیده های عمده ناپایدار کننده شهری به ویژه در کشــــورهای درحال توسعه ، گونه ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی  است که بنا بر مشاهدات جهانی درحال گسترش فزاینده است. این گونه سکونتگاهها هر چند جلوه ای از فقراست اما بازتاب کاستی ها و نارسایی های سیاستهای دولتی و بازار رسمی نیز محسوب می شوند. اسکان غیر رسمی به سبب باز تولید فقر و گسترش آن ، به مخاطره انداختن محیط زیست و تحمیل هزینه ای بیشتر برای حل مشکلات، در مقایسه با هزینه پیشگیری از آنها، تهدیدی جدی برای پایداری و انسجام جامه شهری و نیازمند تدابیر ویژه ای برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آنها در آینده است. از آنجا که اسکان غیر رسمی از زمینه ای فراتر از امکان آن نشات می گیرد و بر محیطی فراتر از مکان آن نیز تاثیر می گذارد، چاره جویی این مسئله به سیاستگذاری و اقداماتی نه فقط درسطح محلی آن ، بلکه درسطح ملی نیاز دارد.
ضرورت تدوین سند حاضر از یک سو به فقدان برنامه و سیاستگذاری مشخص برای اسکان غیر رسمی در ایران و از سوی دیگر به ضعف هماهنگی بخشها و اقدامات میان بخشی در این باره مرتبط است. این سند مرجع تعریف مشترک مسئله و تبیین اصول راهبردی وسیاستگذاری های بخشی تا پایان برنامه سوم و زمینه ساز تعیین اهداف و راهبردها و سیاستهای برنامه چهارم توسعه کشور و طرح قوانین و مقرارت مورد نیاز برای اجرای سیاستها و تدوین راهکارهای مرتبط خواهد بود.
سند حاضر با اعتقاد به اینکه چاره نهایی اسکان غیررسمی و پیشگیری کامل تکوین آن در گرو تحولات ساختاری دراز مدتی است که ریشه کنی فقر، توسعه همه جانبه و ایجاد تعادلهای منطقه ای در کشور را به دنبال آورد، لیکن راهبردها و سیاستها پیشنهادی خود رادر محدوده واقعیتهای موجود در حال گسترشی مطرح می سازد که باید به طور مشخص و اضطراری چاره جویی و از باز تولید آن جلوگیری شود.  به سخن دیگر ، مشکل اسکان غیررسمی را نه می توان نادیده گرفت و نه خود به خود حل شدنی است و با توجه به گسترش روزافزون آن لازم است هرچه زدوتر برای این مسئله چاره اندیشی شده وچگونگی مداخله هماهنگ و همه جانبه بخش دولتی –عمومی در این مسئله روشن گردد.

---