از جمله مشکلاتی که در جمع آوری فاضلاب خام در سطح روستاها وجود دارد عدم جریان کافی فاضلاب در لوله ها می باشد. این مسأله باعث می شود سرعت کافی در لوله ها بوجود نیامده و به علت کم بودن سرعت، مواد معلق در لوله رسوب و سیستم از کار بیفتد. پیرو همین نقطه ضعف سیستم های جمع آوری فاضلاب متداول بوده که تصمیم به جمع آوری فاضلاب ته نشین شده از مخازن سپتیک گردید. پساب خروجی از مخزن که مواد معلق خود را در مخزن از دست داده است قادر خواهد بود با سرعت و شیب کمتری بدون مشکل در فاضلابروها جریان یابد.

 

قابل توجه است که فاضلابروی ساختمان که عمل جمع آوری فاضلاب تولیدی و انتقال آن را تا مخزن سپتیک عهده دار است بر اساس فاضلابروهای متداول طراحی می شوند بنابراین لازم است که به مسأله حداقل سرعت و شیب در این فاضلابروها دقت شود. در صورتی که بتوان به حل این مسأله فائق شد و از طرفی بتوان موقعیت مخزن را طوری انتخاب نمود که چند خانه را با هم سرویس دهد می توان فاضلاب چند خانه را جمع آوری و به مخزن سپتیک انتقال داد.

در مناطق روستایی مطرح است می توان استفاده از مخزن سپتیك را نام برد. مخزن سپتیك برای مناطقی كه جنس زمین غیر قابل نفوذ باشد و نتوان از چاههای جاذب سود جست و برای منازل و مؤسساتی كه در نواحی روستایی و یا دور از دسترس شبكه های جمع آوری فاضلاب قرار دارند، می تواند یك روش قابل قبول تصفیه فاضلاب باشد.

مخزن سپتیك در واقع یك مخزن ته نشینی كوچك می باشد كه به دلیل زمان ماند طولانی، فاضلاب در آن تحت اثر باكتریهای غیر هوازی به حالت معلق در می آید. سرپوشیده نمودن آن به منظور جلوگیری از مزاحمت بوی نامطبوع می باشد.نظر به اهمیتی كه مخزن سپتیك در كاهش آلودگی و مواد آلی فاضلاب دارد، اغلب به عنوان یك راه حل موقت دفع فاضلاب بكار می رود. در این روش كلیه فاضلاب منزل بوسیله فاضلاب رو ساختمان وارد مخزن می گردد. فعل و انفعالاتی كه در مخزن سپتیك صورت می گیرد عبارتست از پالایش ابتدایی فاضلاب كه همان ته نشینی است، حتماً موادی كه در مخزن ته نشین و یا رونشین می شوند مراحلی از تصفیه را می گذرانند كه درباره آن نیز مختصری گفتگو خواهد شد.
 
مخزن به نحوی طرح می شود كه فاضلاب ورودی به آن تقریباً‌بین یك تا سه روز باقی می ماند در مدت مذكور مواد معلق بالنصبه سنگین فاضلاب به صورت لجن در كف مخزن ته نشین شده و بیشتر مواد معلق سبك و از جمله روغن و چربی به تدریج به شكل كف غلیظی در سطح مایع شناور می گردد. وقتی كه مقدار فاضلاب وارد مخزن می شود به اندازه هم حجم آن پساب از لوله خروجی دفع می شود. لجن ته نشین شده در كف مخزن در اثر فعالیت باكتریهای غیر هوازی تجزیه گردیده ایجاد گاز می نماید. نتیجه فعل و انفعالات مزبور، كاهش قابل ملاحظه حجم لجن می باشد و به همین دلیل معمولاً تخلیه لجن مخزن هر 2 تا 4 سال یكبار بر حسب زمان ماند اولیه ضرورت می یابد. در پساب مخزنی كه صحیح طرح و اجرا شده است مواد معلق و تیرگی كمی وجود خواهد داشت معذالك هنوز كاملاً‌ صاف نیست و بوی مخصوص فاضلاب می دهد. بعلاوه پساب مزبور احتمالاً از نظر بهداشت به علت در برداشتن باكتریهای بیماری زا، كیست و تخم كرمهایی كه كاملاً‌ از بین نرفته اند مخاطره انگیز می باشد.

 

 

همزمان و متناوب با تجزیه لجن در مخزن گاز تولید می شود كه به صورت حبابهای ریز به سوی سطح مایع صعود می نماید. گازهای مزبور در حین برخورد به فاضلاب وارده مولكولهای آن را با موجودات ریز كه عامل اصلی عملیات تجزیه اند جذب می كنند. ذرات مزبور در سطح مایع تجمع یافته و به تدریج آن را سنگین و ضخیم می كند تا آنجه كه كف مذكور در اثر افزایش وزن اندكی ریز سطح مایع قرار می گیرد. گسترش لایه های شناور گاهی به میزانی است كه سطح زیرین آن حتی تا درون فاضلابروی اصلی نیز ادامه می یابد. پیدایش این وضع معمولاً همزمان با افزایش لجن در كف مخزن است و نتیجتاً گذرگاه فاضلاب در داخل مخزن آنقدر كوچك می شود كه فرصت كافی برای ته نشین شدن مواد معلق فاضلاب تازه تخلیه شده باقی نمی ماند و در نتیجه در پساب مخزن مقدار قابل توجهی مواد شناور مشاهده خواهد شد. اشكال مزبور را می توان با تخلیه و تنظیف منظم مخزن مرتفع كرد.

 

از طرف دیگر صعود حبابهای گاز در درون مایع مخزن تا حدودی سیر طبیعی ته نشینی مواد جامد را مختل می كند. راه حل این مشكل ساختمان یك مخزن دو انباره است. به این ترتیب كه مواد معلق سبك كه از انباره اول خارج می شوند با شرایط مساعدتری در محیط آرام انباره دوم ته نشین می شوند. این كار به خصوص در مواقعی كه حجم لجن ته نشین شده زیاد و تجزیه بی هوازی سریعاً در حال گسترش است، بسیار موثر می باشد. لجن انباره دوم معمولاً‌ یكنواخت تر و كف متشكله در آن كمتر از انباره اول است. مواد معلق، پساب چنین دستگاهی نیز كمتر از دستگاه یك مخزنه است.

---

---

منبع : تاسیسات مکانیکی ساختمان

روش های نوین جمع آوری فاضلاب