موفقیت در ساخت ساختمان 10 طبقه در 48 ساعت

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

موفقیت در ساخت ساختمان 10 طبقه در 48 ساعت

یک شرکت کارآفرین هندی با استفاده از قطعات پیش ساخته، سه جرتقیل به همراه تیمی متشکل از 200 کارگر توانسته است با موفقیت یک ساختمان 10 طبقه را در 48 ساعت بسازد.

به گزارش سرویس فناوری خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، به گفته شرکت Synergy Thrislington، ‌سازنده این سازه مکعب، این دستاورد به احتمال زیاد نخواهد توانست جایزه‌ای را در رقابت‌های طراحی از آن خود کند اما نشان داده که چنین سرعتی در فرایندهای ساخت‌وساز کاملا ممکن است.

این ساختمان بجای آجر از صفحات فوم پلی‌یورتان ساخته شده که عایق حرارتی است. علاوه بر فوم؛ 200 تن فولاد نیز در این سازه بکار رفته است. این سازه سریع پس از ساخت از یک پنجم انرژی ساختمانهای معمولی استفاده می‌کند.

برای تسریع در ساخت این ساختمان، مصالح لازم از حدود دو ماه قبل آماده و ذخیره شده بود. به گفته سازندگان، فرآیند پیش‌ساخته باعث کاهش ضایعات و آلودگی محیطی در محل ساخت می‌شود.

ایده این پروژه، تمرکز توجهات بر فناوری ساخت بهتر با انرژی کارآمد بوده که سازندگان و صاحبان خانه‌ها را قادر به درآمدزایی طی چند روز بجای چند ماه خواهد کرد.

همچنین شرکت Synergy Thrislington در مورد ایمنی این ساختمان اطمینان داده و اعلام کرده که این سازه با مقاومت در برابر بالاترین کد زلزله ساخته شده است

برتری های بلوک پلی استایرن سنگون

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

برتری های بلوک پلی استایرن سنگون

• استفاده از بلوک پلی استایرن سنگون، باعث کاهش وزن کلی ساختمان تا حدود 15% می گردد که در طراحی سازه نقش تعیین کننده داشته در نهایت موجب کاهش میزان آهن مصرفی تا حدود 7 کیلو گرم در متر مربع زیر بنا خواهد شد.
• کاهش وزن کلی ساختمان ، صرفه جویی در مصالح سازه ای ، حفظ منافع ملی و ارزان شدن ساختمان را به همراه دارد.
• سازه هایی که با بلوک پلی استایرن سنگون ساخته شوند به دلیل سبکی وزن در مقابل زلزله مقاومت بیشتری دارند.
• به حداقل رسیدن خطر آسیب پذیری افراد در هنگام سقوط احتمالی بلوک ها از دیگر مزایای بلوک پلی استایرن می باشد.
• عایق صوت و حرارتی بسیار خوبی است ( صرفه جویی در مصرف انرژی)
• جابجایی آسان و سرعت در اجرا و قابلیت اندازه کردن و برش به اندازه دلخواه از دیگر مزایای بلوک پلی استایرن سنگون است.
• مطابق استاندارد و ضوابط مقررات ملی ساختمان ایران تولید می گردد.

اساس اين سيستم همانطور که قبلاً اشاره شد استفاده از سازه بتن¬آرمه باربر در سقف و ديوار ساختمان و پارتيشن¬هاي پلي استايرن مسلح سبک، در تيغه¬هاي غير باربر است. ديوارها در داخل قالبي از پانل¬هاي مسلح پلي استايرن بتن¬ريزي مي شوند و قالب سقف¬ها نيز از پلي استايرن مسلح به صورت مجوف و شبيه به سقف¬هاي اسپايرول بتني ساخته مي-شوند. به عبارت ديگر ساختمان در دو لايه از پلي استايرن پيچيده مي¬شود که از لحاظ عايق بندي بيشترين بازدهي را دارد. کل قطعات ديواري و سقفي و پارتيشن پلي استايرن مسلح در کارخانه آماده و جهت نصب به محل اجرا حمل مي¬شود.
عناصر سيستم شامل موارد زير است:
پانل سقفی، دیوار باربر، دیوار پارتیشن
مزاياي عمده سيستم سوپرپانل عبارتند از:
- سرعت نصب
- صرفه جويي در مصرف انرژي
- افزايش دوام و محافظت سازه ساختمان در برابر محيط
- استحکام و قدرت باربري
- قابليت عبور لوله هاي تاسيساتي
- کاهش مصرف مصالح نازک کاري
- قابليت نصب تخته گچي کناف
- کاهش وزن ساختمان
- کاهش پرت مصالح
- عدم محدوديت در طراحي معماري
- عايق صدا
- صرفه جويي در هزينه حمل
- برگشت سريعتر سرمايه ساخت

مطالب فوق بخشی از سخنرانی مهندس نایینی بود که در ادامه به سوالات زیر نیز پاسخ گفتند.
- در اين سيستم مي توان طبقات مختلف و پلان هاي معماري متنوع داشت؟
" اين سيستم کارايي خيلي زيادي در پلان هاي مختلف دارد و مي¬توان آن را به صورت تلفيقي با ساير سيستم¬هاي سازه¬اي استفاده کرد. بهترين طرح براي سيستم سوپر پانل، اين است که در طبقات تکرار طراحي داشته باشيم."
2- ضريب رفتار در اين سيستم به چه صورت است؟
" در مورد ضريب رفتار چيزي که در اين سيستم به آن رجوع مي کنيم آيين نامه 2800 ، بند اول، سيستم هاي ديوار بتن آرمه است. در استفاده از اين سيستم در سازه باربر به صورت ديوار برشي و المان باربر قائم طبق آيين نامه تا 50 متر و 15 طبقه محدود هستيم. در مورد سقف هم در رده بندي ديگري از اين آيين نامه مراجعه مي کنيم. در 15 طبقه سيستم شامل ضرايب سختي 6و7و8 مي شود."
3- آيا سيستم از نظر نظام مهندسي و شهرداري داراي مجوز است؟
" در حال حاضر اين سيستم براي صدور تأييديه توسط سازمان تحقيقات و مسکن در حال بررسي است. مجوزهاي کنوني مجوزهاي موردي است مثلاً مجوزي که قرار است سازمان ملي زمين و مسکن براي يک مجموعه بلوک از زمين هاي واگذاري طرح استيجاري دولت صادر کند. "
4- هزينه هر مترمربع ساخت چه مقدار است؟
" هزينه هر مترمربع بستگي به نحوه طراحي دارد. در صورتي که طراحي مطابق با فرم سازه-اي ساختمان باشد، هزينه سفت کاري در حد ساختمان هاي سنتي در مي آيد. در نازک کاري با توجه به ويژگي هاي خاص اين سيستم هزينه هاي عمومي کاهش مي يابد. (عدم وجود پرت مصالح ساختماني و عايق بودن از نظر حرارتي) هزينه کار تمام شده چيزي حدود 300 تا 350 هزار تومان در مترمربع است که
بستگي به طرح معماري دارد. "
5- اجرا را خود سوپر پانل انجام مي دهد يا خريدار؟
" هر قالب بندي با يک بار مشاهده سيستم مي تواند آن را اجرا کند يا آموزش دو سه ساعته ببيند و براي او گواهينامه صادر گردد. خود سوپر پانل هم با توجه به سابقه ساختمان سازي حاضر است يا به صورت نمونه و يا کل پروژه در صورت امکان اين کار را انجام دهد. "
6- نمونه اجرا شده در تهران وجود دارد يا خير؟
ساختمان هايي در قزوين و قشم و گنبد در حال اجرا است که با توجه به جديد بودن سيستم، بيشتر جنبه آزمايشي و نمايشي دارد.
7- حداکثر طول قطعات سقف بدون ستون در چه اندازه اي قابل اجرا است؟
طول قطعات سقف معادل طول قطعات بتني متعارف بتني است. با توجه به کم بودن بار ساختمان به خاطر پارتيشن ها و مصالح سبک و قابل تنظيم بودن ارتفاع تيرچه ها دهانه ها خيلي محدوديت ندارند و 7،8،9 متر قابل اجرا هستند.
8- حفظ ارزش هاي پايدار معماري يا به عبارتي توجيه معماري سيستم به چه صورت است؟
از نظر طراحي اين سيستم داراي هيچ محدوديتي نيست. در ضمن همه چيز قابل اتصال به اين سيستم از داخل يا خارج بنا هست. بهتر است دانشجويان و اساتيد محترم با اين سيستم آشنايي پيدا بکنند و رسانه¬ها هم مي¬توانند در جهت آشنايي بيشتر مردم با اين سيستم کمک کنند. اين سيتم هيچ محدوديتي به صورت سنتي يا صنعتي ندارد و اين بستگي به قدرت طراح دارد.
9- دماي بتن ريزي و تعداد طبقات در اين سيستم به چه صورت است؟
حداقل گرماي مخلوط بتن بالاي 4-5 درجه است. در صورتي که در دماي زير صفر بتن ريزي انجام شود، عمليات سخت شدن بتن با همان حرارت ناشي از گيرش اوليه ادامه مي يابد. در مورد بتن ريزي در هواي گرم، قالب پلي استايرن اجازه خروج آب بتن را به صورت تبخير از مخلوط بتن نمي دهد و اين رطوبت تا سخت شدن کامل بتن باقي مي ماند.
10- در مورد چرخه سبز و قابليت بازيافت سيستم به چه صورت عمل مي کند؟
سازه اصلي سيستم جداي از يک سيستم بتن آرمه نيست، تمام ملاحظاتي که بايد در سيستم بتن آرمه رعايت شود در اين جا نيز وجود دارد. مصالحي که به عنوان قالب استفاده مي شوند کاملاً قابليت بازيافت دارند. از جمله پلي استايرن و مصرف مجدد آن و ورق هاي گالوانيزه که به عنوان ضايعات آهن امکان استفاده مجدد دارد.
11- در مورد نصب وسايل خانه مانند تابلو چه کار بايد کرد؟
چيز هاي سبک مانند تابلو روي همان رويه 5/1 سانتيمتري ( گچ برگ يا ملات) نصب مي شوند و مشکلي ندارد. عناصر سنگين تر مانند کابينت آشپزخانه در سيستم پارتيشن چون در هر 30 سانتيمتر يک استاد داريم، مي توان محل پيچ کردن را روي استادها انجام داد.
12- ظرفيت توليد سيستم در طول يک سال چه مقدار است؟
کارخانه يک ميليون متر مربع سطح در سال توليد مي کند. و طبق الگوي مصرف حدود 4000 تا 4500 واحد مسکوني مي شود.
13-آيا فوم قالب گيري بعد از عمليات خواهد ماند؟
اين فوم ها بعد از بتن ريزي باقي مي مانند. فوم ها هنگام بتن ريزي کار قالب را انجام مي دهند و بعد از آن کار عايق را مي کنند.
14- عکس العمل سيستم در برابر آتش به چه صورت است؟
چيزي که در اين محصولات رعايت مي شود اين است که در اثر رسيدن شعله به هر نقطه از جسم عمل انتشار شعله از طريق سوختن خود جسم ادامه پيدا نمي کند. اگر ما شعله اي را به اين قطعات نزديک کنيم در همان نقطه مشتعل مي شود، ذوب مي شود و اگر شعله را عقب ببريم تمام مي شود و بقيه پلي استايرن دچار حريق نمي شود و شعله ادامه پيدا نمي کند. طبق آيين نامه بايد حداقل يک پوشش محافظ روي اينها باشد تا زماني که ساکنين در صورت خاموش نشدن آتش فرصت کافي براي تخليه ساختمان را داشته باشند. در استانداردهاي آتش نشاني اين ها به صورت يک عدد f و يک عددي که بعد از آن به صورت دقيقه بيانگر زمان آن است مطرح مي شوند. 60f، 90f، 120f که به تعداد طبقات ساختمان، اهميت بنا و زمان تخليه بر مي گردد. در اين سيستم ها حدود 5/1 سانتيمتر پوشش هاي معدني وجود دارد و براي آن مقاومت 120f را حاصل مي کند.
گازي که بر اثر سوختن متصاعد مي شود، گاز کشنده به مفهوم سيانور نيست. گاز2co و هايت گازco . ولي چون از نظر جرم، جرم يک متر مکعب قالب سازه 20-25 کيلو گرم است مقدار گاز هم آنچنان زياد نيست که فرد را در ساختمان محبوس کند و يا آن را وادار به فرار کند.
15- آيا اين سيستم قابليت استفاده در ساختمان هاي اسکلت فلزي را دارد؟
مي توان آن را به صورت ديوار برشي در بين ستون ها و يا المان هاي سقفي و براي پوشش کف ها استفاده کرد. پارتيشن ها را مي توان با تمهيداتي در روي نماي ساختمان ها استفاده کرد، که هم مسئله عايق صدا و هم عايق حرارت و اتصال به عناصر نما را جوابگو باشد.
16- قابليت هاي سيستم در سطوح منحني به چه صورت است؟
المان هاي ديوار باربر قابليت ايجاد در مدول هاي کمتر از 20/1 را دارد وسطوح منحني در حد قوس دور پله شدني است.
17- آيا شرايط بتن مورد استفاده ويژه است؟
با توجه به اين که پوشش دور آرماتور در حدود 5/2 سانتيمتر است توصيه مي شود اندازه دانه درشت زير 20 ميليمتر و حدود 16 در حد شن هاي نخودي باشد. در ضمن در بتن استفاده از روان کننده توصيه مي شود. با ايجاد اين تدابير از پر شدن قالب توسط بتن اطمينان حاصل مي کنيم.
18- ويبره کردن بتن در اين روش به چه صورت است؟
ويبرۀ بدنه شدني است. به شرطي که لوله اي دور قالب بگردانيم که با ايجاد ويبره حرکت به طول 4-5 متر منتقل شود. ويبره به صورت موضعي هم با توجه به اينکه فضايي حدود 15-16 سانتيمتر در وسط داريم، شدني است. البته استفاده از بتن روان و بتن خودتراز شونده که مقاومت هاي سازه اي هم مي دهد مناسب ترين راه ها است.
19- گردش ماشين در پارکينگ اجرا شده با اين سيستم به چه صورت است؟
با توجه به اين که در سقف قابليت اجراي تير موجود است، مي توان طراحي پلان را طوري انجام داد که حجره هاي پارکينگ در جهت طولي ديوار باشد و دهانه لازم را براي گردش ماشين فراهم کرد. در صورتي که اين راه ها جواب نداد مي توان در چند نقطه از ستون استفاده کرد.
20- وزن تمام شده ساختمان چه مقدار است؟
وزن بار مرده طبقات بين 450-475 کيلوگرم بر سانتيمترمربع است. با توجه به اين که سيستم قابليت عبور لوله ها را از داخل سقف دارد، احتياج به بردن لوله ها در کف و پوشاندن آن با پوکه نيست. عدد گفته شده بدون پوکه ريزي به علاوه وزن خود سازه و ديوارها، باري است که به فونداسيون وارد مي شود. ضخامت ديوار در ساختمان هاي 4-5 طبقه 15 يا بسته به طرح معماري 20 سانتيمتر است و در بقيه طبق آيين نامه ايران 15 سانتيمتر مي باشد و تعداد طبقات 4-5 طبقه مناسب ترين تعداد است.
21- پلي استايرن در حرارت بالا ذوب مي شود. اين براي ديوار مانعي ندارد چون شره نمي کند ولي براي سقف چون سقف در اثر حرارت ترک مي خورد اين مواد مذاب پايين ميريزند و خطرناک مي شود، در اين سيستم چه تدابيري انديشيده شده است؟
پلي استايرن در دماي 110 درجه ذوب مي شود. ريزش پلي استايرن ذوب شده وقتي اتفاق مي افتد که لايه معدني رويه آن از بين رفته باشد و تا آن زمان ساکنين ساختمان از آن جا خارج شده اند و حدود 100 دقيقه گچ از ريزش پلي استايرن جلوگيري مي کند.

پانل های پلی استایرن 3D سنگون

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

پانل های پلی استایرن 3D سنگون

اهمیت کاهش وزن ساختمان ( بار مرده ) بخصوص در سازه های بلند مرتبه از یک سو و عایق کردن ساختمان ها به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی از سوی دیگر ، متخصصین و تولیدکنندگان مصالح ساختمانی را بر آن داشته است که انواع مصالحی که هر یک از دو منظور فوق را تامین نماید به بازار عرضه کنند.
دیوارهای سه لایه پلی استایرن سنگون که امروزه به عنوان (پانل 3D) مشهور گردیده است ، علاوه برتامین اهداف پیش گفته برتری های زیر را نیز به همراه دارد.
• سرعت در اجرا
• وزن سبک تر که موجب کاهش آهن مصرفی در سازه های ساختمان می گردد
• جابه جایی و نصب آسان و سرعت در اجرای کار
• اتصال گیردار به سازه
• بهره برداری بهینه از مصالح و حفظ منافع ملی
• عایق گرما و سرما (صرفه جویی در مصرف انرژی)
• عایق صوت
• کاهش قیمت تمام شده

بلوک سقفی پلی استایرن سنگون

در سقف سبک رایج (تیرچه و بلوک) برای پر کردن محل های خالی بین تیرچه ها ، از بلوک های تو خالی سفالی یا سیمانی استفاده می شود.

بلوک ها علاوه بر خاصیت پرکنندگی فضای خالی ، در حکم قالب برای بتن پوششی نیز عمل می کنند ولی خاصیت باربری ندارد. بنابراین در صورت باقی ماندن در کار ، مطابق جدول زیر به عنوان بارمرده به سایر نیروهای وارد برسازه اضافه می شوند.

متوسط وزن یک متر مربع بلوک سقفی

(برحسب کیلوگرم)
نوع بلوک
20 سانتی متر

25 سانتی متر سیمانی
115 کیلوگرم
125 کیلوگرم

سفالی
70 کیلوگرم

85 کیلوگرم
پلی استایرن سنگون
2.20 کیلوگرم
2.75 کیلوگرم

نحوه اجرا سوپر پانل

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

نحوه اجرا سوپر پانل

بعد از اجراي پي ساختمان و رها كردن ميلگردهاي انتظار ،قالبهاي EPS رو جايگذاري مي كنيم (يادم رفت بگم كه اين قالبها شكلهاي مختلفي دارن يعني كنج ها و نعل درگاه ها بصورت آماده توي كارخونه درست شده اند،و در هنگام اجرا توي جاهاي خودشون جاي گذاري مي شن)بعد آرماتورهاي افقي به فاصله هاي مشخص شده توي جزئيات ،روي رابط ها قرار داده مي شن و به همين ترتيب تا رديف آخر اجرا ميشه . بعد ازاينكه كارگذاري قالبها تموم شد ديوارها رو براي بتن ريزي آماده مي كنن و ميله هاي محافظ قالبها رو نصب مي كنن بعد از محكم شدن قالبها بتن ريزي شروع ميشه توي اين بتن بخاطراينكه كاهش بدن ميزان آب رو و مقاومت بتن را زياد كنن از فوق روان كننده استفاده مي كنن ،ماكزيمم قطر دانه هاي اين بتن 4/3 اينچ هستشاسلامپ مورد نظر هم 15cm .
مزاياي سيستم ICF:
1- مقاومت بالا در برابر نيروهاي جانبي مانند زلزله ،باد و سيل و ...
2- عايق حرارتي، برودتي ،رطوبت و صوت
3-حمل و نقل آسان
4-ساخت سريع در عين حال با سهولت( اجرا فقط با سه مرحله: چيدمان قالب - تراز ديوار- پر كردن بتن)
5- ساخت و ساز كاملا يكپارچه
6-صرفه جويي بيش از 75 درصد انرژي مصرفي (گرمايش و سرمايش)
7-قابل اجرا در زمينهاي با مقاومت كم
8-توليد شده از مواد اوليه غير قابل اشتعال}}

{{ پانلهای پلی استایرن گسترش شهرنشینی و محدودیت خدمات شهری، ساخت و ساز واحدهای مسکونی را از یک سو به سمت انبوه و بلندمرتبه سازی سوق داده است و از طرف دیگر ضرورت ایمن سازی ساختمان ها در مقابل نیروهای جانبی بخصوص زلزله ایجاب می نماید که وزن اجزاء تشکیل دهنده ساختمان و در نتیجه بار مرده آن را تا حد امکان کاهش داد.
برای نیل به اهداف فوق و رعایت مبحث 19 مقررات ملی ساختمان ( صرفه جویی در مصرف انرژی ) و همچنین تولید صنعتی مصالح ساختمانی برای استفاده بهینه از منابع ملی ، گروه صنعتی سنگون مصمم گردید که در کنار سایر تولیدات خود فرآورده های پلی استایرن نیز تولید نماید. اکنون ما یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ورق های پلی استایرن در جنوب کشور می باشیم . لازم به یادآوری است که گروه تولیدی سنگون به منظور ساخت دیوارهای سه بعدی (3D) و سایر فرآورده ها کلیه مفاد نشریه شماره 385 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری بخصوص کند سوز بودن مواد اولیه را رعایت می نماید.

سوپر پانل چیست؟

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

سوپر پانل چیست؟

سوپر پانل نوع تکامل یافته سیستمهای قدیم تر(Insulating Concrete Forms) ICF می باشد سیستم قدیمی ICFدیوارهایی است که از چیدن بلوکهای تو خالی استایرن و قراردادن میلگردهای قائم و افقی به صورت محدود در آن، و بتن ریزی در فضاهای خالی داخل بلوکها ساخته می شود.
بلوکها در طرفین به دو جداره به ضخامت حداقل 5 سانتی متر محصور می باشد. صفحات پلی استایرن توسط رابطهای از جنس پلاستیک یا فلز بهم دیگر متصل و از اتصال آن بلوکهایی تو خالی حاصل میشود که در فضای خالی آن میلگرد قرار داده شده و بتن ریزی می شود. حاصل عملیات اجرایی آن شبیه به بلوک چینی است که مستلزم صرف زمان و محدودیتهای سازه ای می باشد.چند شکل از ICFسیستم سوپر پانل با اصلاح روش ICF قدیمی در جهت ساختمان سازی به روش های صنعتی تر، سرعت بالاتر و مقاوم تر در برابر زلزله،با تغییرات اساسی در المانهای آن، ابداع گردید.مبتکر این تکنولوژی کمپانیPLASTEDIL سوئیس می باشدکه سیستم مذکور را با نام ®PLASTBAU در سراسر دنیا عرضه نموده است.
این سیستم متشکل از المانهای باربر و غیر باربر اصلی ساختمان یعنی دیوار باربر، سقف باربر و دیوار پارتیشن است.
با استفاده از این سیستم می توان بیش از 60% عملیات مربوط به اجرای یک سازه بتنی را در کارخانه انجام داد و با انتقال قطعات به سایت اجرایی عملیات ساخت را به سرعت به اتمام رسانید.
سهولت اجرایی عمده در این سیستم حذف عملیات قالب بندی و آرماتور بندی دیوارهای باربر بتن آرمه به میزان حداقل 90% در محل اجرای پروژه است .
قطعات دیوار در ارتفاع طبقه و قطعات سقف به طول دهانه و براساس طرح معماری ساخته و به محل حمل شده و به سرعت در محل خود نصب و عملیات بتن ریزی انجام می گردد.
سیستم سوپر پانل در رده ساختمانهای با دیوار بتن آرمه با قالبهای ماندگار پلی استایرن توسط مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان مورد تایید قرار گرفته است و توسط آن می توان بر طبق آیین نامه زلزله ایران ساختمان های تا 15 طبقه را طراحی و اجرا نمود .

{{ديوارهاي Icf (قالبهاي ماندگار بتن) : 115 ديوار ICF در واقع به معناي قالبهاي ماندگار بتن هست كه به اختصار نوشته ميشه. استفاده از اين نوع قالبها كهEPS نام دارن تحول شگرفي رو در صنعت ساختمان سازي ايجادكرده به طوري كه يه سازه پايدار مستحكم باقابليت ساخت سريع و همچنين سبك و عايق هستش. اين ديوار ازنوع بلوكي وازجنس پلي استايرن منبسط شده با بعد داخلي 15cmهستش كه توسط رابط هايي از جنس پلي استايرن مقاوم در برابر ضربه دو سمت قالب رو نگه مي داره . اين قالبها به دو صورت بلوكهاي ديواري با ضخامتهاي مختلف 15-30 cm و بلوكهاي سقفي مورد استفاده قرار مي گيرند. اين سيستم بدون هيچگونه محدوديت طبقاتي اجرا مي شه .اين سيستم بصورت يكپارچه اجرا ميشه و علاوه بر تحمل بارهاي زنده و مرده قائم مقاومت خوبي در برابر بارهاي جانبي هم داره .فوم پلي استايرني كه توي اين قالبها استفاده شده نسوز و سبك هست، اين سيستم عايق مناسب در برابر حرارت ، برودت ، رطوبت و صوت بوده و مي تونه در گرمايش و سرمايش حداقل 75 درصد انرژي رو حفظ كنه.

سوپر پانل(دیوارهای EPS با بتن مسطح)

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

سوپر پانل(دیوارهای EPS با بتن مسطح)

درکشورهای پیشرفته سال­هاست که مسائل مربوط به دوام مصالح، سرعت اجرا، کاهش پرت مصالح، جلوگیری از اتلاف انرژی و مقاوم بودن ساختمان­ها در برابر سوانح طبیعی مورد توجه و تحقیق دائم قرار گرفته که منجر به نوآوری­ها و تکنیک­های مدرن در زمینه صنعت ساختمان شده است.

     از جدیدترین سیستم­های فوق الذکر، استفاده از ترکیب بتن آرمه به عنوان عضو باربر و پانل­های پلی استایرن (EPS) به عنوان قالب بتن و عایق حرارتی است که با نام سیستم­های بتنی (ICF)   Reinforced Insulating Concrete Formwork معروف شده­اند.

سیستمSuper panel   که توسط این شرکت تولید و به بازار عرضه خواهد شد از جدیدترین و کاملترین نوع سیستم­های فوق الذکر است که کمبودها و اشکالات روش­های قدیمی­تر در آن برطرف شده است. این سیستم توسط کمپانی  PLASTEDIL  سوئیس ابداع و تولید آن در ایران تحت لیسانس شرکت مذکور انجام خواهد شد.

 

 از این روش تا کنون در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله آلمان، ایتالیا، ترکیه، کانادا، آمریکا، امارات متحده، بحرین ، عربستان سعودی، روسیه ، ایرلند استفاده شده است.

 

اساس این سیستم همانطور که قبلاً اشاره شد استفاده از سازه بتن­آرمه باربر در سقف و دیوار ساختمان و پارتیشن­های پلی استایرن مسلح سبک، در تیغه­های غیر باربر است. دیوارها در داخل قالبی از پانل­های مسلح پلی استایرن بتن­ریزی می شوند و قالب سقف­ها نیز از پلی استایرن مسلح به صورت مجوف و شبیه به سقف­های اسپایرول بتنی  ساخته می­شوند. به عبارت دیگر ساختمان در دو لایه از پلی استایرن پیچیده می­شود که از لحاظ عایق بندی بیشترین بازدهی را دارد. کل قطعات دیواری و سقفی و پارتیشن پلی استایرن مسلح در کارخانه آماده و جهت نصب به محل اجرا حمل می­شود.

عناصر سیستم شامل موارد زیر است:

 

پانل سقفی

 : دیوارباربر

  دیوار پارتیشن

 مزایای عمده سیستم سوپرپانل عبارتند از:

-         سرعت نصب

-         صرفه جویی در مصرف انرژی

-         افزایش دوام و محافظت سازه ساختمان در برابر محیط

-         استحکام و قدرت باربری

-         قابلیت عبور لوله های تاسیساتی

-         کاهش مصرف مصالح نازک کاری

-          قابلیت نصب تخته گچی کناف

-         کاهش وزن ساختمان

-         کاهش پرت مصالح

-         عدم محدودیت در طراحی معماری

-         عایق صدا

-         صرفه جویی در هزینه حمل

-         برگشت سریعتر سرمایه ساخت

 

  تحلیل و بررسی این سیستم­ها :

-         عملکردهای معماری

-         پایداری سازه ای

-         نحوه مواجهه موضوع با بحث اتلاف انرژی

-         تأسیسات و اجزای مکانیکی ساختمان

-         پایدار بودن

-         قابلیت بازیافت

-         مسائل اجرایی و اقتصادی طرح ها

 

پرسش­های مطرح شده

 

1- در این سیستم می توان طبقات مختلف و پلان های معماری متنوع داشت؟

" این سیستم کارایی خیلی زیادی در پلان های مختلف دارد و می­توان آن را به صورت تلفیقی با سایر سیستم­های سازه­ای استفاده کرد. بهترین طرح برای سیستم سوپر پانل، این است که در طبقات تکرار طراحی داشته باشیم."

2- ضریب رفتار در این سیستم به چه صورت است؟

" در مورد ضریب رفتار چیزی که در این سیستم به آن رجوع می کنیم آیین نامه 2800 ، بند اول، سیستم های دیوار بتن آرمه است. در استفاده از این سیستم در سازه باربر به صورت دیوار برشی و المان باربر قائم طبق آیین نامه تا 50 متر و 15 طبقه محدود هستیم. در مورد سقف هم در رده بندی دیگری از این آیین نامه مراجعه می کنیم. در 15 طبقه سیستم شامل ضرایب سختی 6و7و8 می شود."

3- آیا سیستم از نظر نظام مهندسی و شهرداری دارای مجوز است؟

" در حال حاضر این سیستم برای صدور تأییدیه توسط سازمان تحقیقات و مسکن در حال بررسی است. مجوزهای کنونی مجوزهای موردی است مثلاً مجوزی که قرار است سازمان ملی زمین و مسکن برای یک مجموعه بلوک از زمین های واگذاری طرح استیجاری دولت صادر کند. "

4- هزینه هر مترمربع ساخت چه مقدار است؟

" هزینه هر مترمربع بستگی به نحوه طراحی دارد. در صورتی که طراحی مطابق با فرم سازه­ای ساختمان باشد، هزینه سفت کاری در حد ساختمان های سنتی در می آید. در نازک کاری با توجه به ویژگی های خاص این سیستم هزینه های عمومی کاهش می یابد. (عدم وجود پرت مصالح ساختمانی و عایق بودن از نظر حرارتی) هزینه کار تمام شده چیزی حدود 300 تا 350 هزار تومان در مترمربع است که

بستگی به طرح معماری دارد. "

5- اجرا را خود سوپر پانل انجام می دهد یا خریدار؟

 " هر قالب بندی با یک بار مشاهده سیستم می تواند آن را اجرا کند یا آموزش دو سه ساعته ببیند و برای او گواهینامه صادر گردد. خود سوپر پانل هم با توجه به سابقه ساختمان سازی حاضر است یا به صورت نمونه و یا کل پروژه در صورت امکان این کار را انجام دهد. "

6- نمونه اجرا شده در تهران وجود دارد یا خیر؟

ساختمان هایی در قزوین و قشم و گنبد در حال اجرا است که با توجه به جدید بودن سیستم، بیشتر جنبه آزمایشی و نمایشی دارد.

7- حداکثر طول قطعات سقف بدون ستون در چه اندازه ای قابل اجرا است؟

طول قطعات سقف معادل طول قطعات بتنی متعارف بتنی است. با توجه به کم بودن بار ساختمان به خاطر پارتیشن ها و مصالح سبک و قابل تنظیم بودن ارتفاع تیرچه ها دهانه ها خیلی محدودیت ندارند و 7،8،9 متر قابل اجرا هستند.

8- حفظ ارزش های پایدار معماری یا به عبارتی توجیه معماری سیستم به چه صورت است؟

از نظر طراحی این سیستم دارای هیچ محدودیتی نیست. در ضمن همه چیز قابل اتصال به این سیستم از داخل یا خارج بنا هست. بهتر است دانشجویان و اساتید محترم با این سیستم آشنایی پیدا بکنند و رسانه­ها هم می­توانند در جهت آشنایی بیشتر مردم با این سیستم کمک کنند. این سیتم هیچ محدودیتی به صورت سنتی یا صنعتی ندارد و این بستگی به قدرت طراح دارد.

9- دمای بتن ریزی و تعداد طبقات در این سیستم به چه صورت است؟

حداقل گرمای مخلوط بتن بالای 4-5 درجه است. در صورتی که در دمای زیر صفر بتن ریزی انجام شود، عملیات سخت شدن بتن با همان حرارت ناشی از گیرش اولیه ادامه می یابد. در مورد بتن ریزی در هوای گرم، قالب پلی استایرن اجازه خروج آب بتن را به صورت تبخیر از مخلوط بتن نمی دهد و این رطوبت تا سخت شدن کامل بتن باقی می ماند.

10- در مورد چرخه سبز و قابلیت بازیافت سیستم به چه صورت عمل می کند؟

سازه اصلی سیستم جدای از یک سیستم بتن آرمه نیست، تمام ملاحظاتی که باید در سیستم بتن آرمه رعایت شود در این جا نیز وجود دارد. مصالحی که به عنوان قالب استفاده می شوند کاملاً قابلیت بازیافت دارند. از جمله پلی استایرن و مصرف مجدد آن و ورق های گالوانیزه که به عنوان ضایعات آهن امکان استفاده مجدد دارد.

11- در مورد نصب وسایل خانه مانند تابلو چه کار باید کرد؟

چیز های سبک مانند تابلو روی همان رویه 5/1 سانتیمتری ( گچ برگ یا ملات) نصب می شوند و مشکلی ندارد. عناصر سنگین تر مانند کابینت آشپزخانه در سیستم پارتیشن چون در هر 30 سانتیمتر یک استاد داریم، می توان محل پیچ کردن را روی استادها انجام داد.

12- ظرفیت تولید سیستم در طول یک سال چه مقدار است؟

کارخانه یک میلیون متر مربع سطح در سال تولید می کند. و طبق الگوی مصرف حدود 4000 تا 4500 واحد مسکونی می شود.

13-آیا فوم قالب گیری بعد از عملیات خواهد ماند؟

این فوم ها بعد از بتن ریزی باقی می مانند. فوم ها هنگام بتن ریزی کار قالب را انجام می دهند و بعد از آن کار عایق را می کنند.

14- عکس العمل سیستم در برابر آتش به چه صورت است؟

چیزی که در این محصولات رعایت می شود این است که در اثر رسیدن شعله به هر نقطه از جسم عمل انتشار شعله از طریق سوختن خود جسم ادامه پیدا نمی کند. اگر ما شعله ای را به این قطعات نزدیک کنیم در همان نقطه مشتعل می شود، ذوب می شود و اگر شعله را عقب ببریم تمام می شود و بقیه پلی استایرن دچار حریق نمی شود و شعله ادامه پیدا نمی کند. طبق آیین نامه باید حداقل یک پوشش محافظ روی اینها باشد تا زمانی که ساکنین در صورت خاموش نشدن آتش فرصت کافی برای تخلیه ساختمان را داشته باشند. در استانداردهای آتش نشانی این ها به صورت یک عدد f و یک عددی که بعد از آن به صورت دقیقه بیانگر زمان آن است مطرح می شوند. 60f، 90f، 120f که به تعداد طبقات ساختمان، اهمیت بنا و زمان تخلیه بر می گردد. در این سیستم ها حدود 5/1 سانتیمتر پوشش های معدنی وجود دارد و برای آن مقاومت 120f را حاصل می کند.

گازی که بر اثر سوختن متصاعد می شود، گاز کشنده به مفهوم سیانور نیست. گاز2co و هایت گازco . ولی چون از نظر جرم، جرم یک متر مکعب قالب سازه 20-25 کیلو گرم است مقدار گاز هم آنچنان زیاد نیست که فرد را در ساختمان محبوس کند و یا آن را وادار به فرار کند.

15- آیا این سیستم قابلیت استفاده در ساختمان های اسکلت فلزی را دارد؟

می توان آن را به صورت دیوار برشی در بین ستون ها و یا المان های سقفی و برای پوشش کف ها استفاده کرد. پارتیشن ها را می توان با تمهیداتی در روی نمای ساختمان ها استفاده کرد، که هم مسئله عایق صدا و هم عایق حرارت و اتصال به عناصر نما را جوابگو باشد.

16- قابلیت های سیستم در سطوح منحنی به چه صورت است؟

المان های دیوار باربر قابلیت ایجاد در مدول های کمتر از 20/1 را دارد وسطوح منحنی در حد قوس دور پله  شدنی است.

17- آیا شرایط بتن مورد استفاده ویژه است؟

با توجه به این که پوشش دور آرماتور در حدود 5/2 سانتیمتر است توصیه می شود اندازه دانه درشت زیر 20 میلیمتر و حدود 16 در حد شن های نخودی باشد. در ضمن در بتن استفاده از روان کننده توصیه می شود. با ایجاد این تدابیر از پر شدن قالب توسط بتن اطمینان حاصل می کنیم.

18- ویبره کردن بتن در این روش به چه صورت است؟

ویبرۀ بدنه شدنی است. به شرطی که لوله ای دور قالب بگردانیم که با ایجاد ویبره حرکت به طول 4-5 متر منتقل شود. ویبره به صورت موضعی هم با توجه به اینکه فضایی حدود 15-16 سانتیمتر در وسط داریم، شدنی است. البته استفاده از بتن روان و بتن خودتراز شونده که مقاومت های سازه ای هم می دهد مناسب ترین راه ها است.

19- گردش ماشین در پارکینگ اجرا شده با این سیستم به چه صورت است؟

با توجه به این که در سقف قابلیت اجرای تیر موجود است، می توان طراحی پلان را طوری انجام داد که حجره های پارکینگ در جهت طولی دیوار باشد و دهانه لازم را برای گردش ماشین فراهم کرد. در صورتی که این راه ها جواب نداد می توان در چند نقطه از ستون استفاده کرد.

20- وزن تمام شده ساختمان چه مقدار است؟

وزن بار مرده طبقات بین 450-475 کیلوگرم بر سانتیمترمربع است. با توجه به این که سیستم قابلیت عبور لوله ها را از داخل سقف دارد، احتیاج به بردن لوله ها در کف و پوشاندن آن با پوکه نیست. عدد گفته شده بدون پوکه ریزی  به علاوه وزن خود سازه و دیوارها، باری است که به فونداسیون وارد می شود. ضخامت دیوار در ساختمان های 4-5 طبقه 15 یا بسته به طرح معماری 20 سانتیمتر است و در بقیه طبق آیین نامه ایران 15 سانتیمتر می باشد و تعداد طبقات 4-5 طبقه مناسب ترین تعداد است.

21- پلی استایرن در حرارت بالا ذوب می شود. این برای دیوار مانعی ندارد چون شره نمی کند ولی برای سقف  چون سقف در اثر حرارت ترک می خورد این مواد مذاب پایین میریزند و خطرناک می شود، در این سیستم چه تدابیری اندیشیده شده است؟

پلی استایرن در دمای 110 درجه ذوب می شود. ریزش پلی استایرن ذوب شده وقتی اتفاق می افتد که لایه معدنی رویه آن از بین رفته باشد و تا آن زمان ساکنین ساختمان از آن جا خارج شده اند و حدود 100 دقیقه گچ از ریزش پلی استایرن جلوگیری می کند.

انواع بتن پیش تنیده پس کشیده

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

انواع بتن پیش تنیده پس کشیده

۱) با روش چسبنده ( Bonded ) 

بعد از پایان عملیات کشش کابل ها ، برای جلوگیری از زنگ زدن کابل ها ، دوغاب سیمان به داخل غلاف ها تزریق می شود تا فاصله بین کابل و غلاف را پر کند . در این حالت چون کابل توسط دوغاب به غلاف و در نتیجه به بتن می چسبد ، اصطلاحاً این روش را چسبنده ( Bonded )  می نامند .

پل صندوقه ای به وسیله دستگاه شاریو

پل صندوقه ای درجا ریز

تیر پس کشیده

 سقف ساختمان پس کشیده

گروت تزریق شده داخل گیره

2) با روش غیر چسبنده ( Unbonded )

گاهی اوقات به دلائل خاصی از جمله ایجاد انعطاف پذیری بیشتر سازه جهت مقاومت بهتر در مقابل زلزله ، ممکن است دوغاب به داخل غلاف تزریق نکنند . در چنین حالاتی چون هیچ نوع چسبندگی بین کابل و غلاف وجود ندارد ، این روش را غیر چسبنده ( unbonded ) می نامند . در چنین مواقعی برای جلوگیری از زنگ زدن کابل ، داخل غلاف و دور کابل را پر از گیریس می کنند . بعضی از کارخانه های کابل سازی ، کابل هایی تولید می کنند که در داخل لوله های پلاستیک پر از گریس قرار دارد . این نوع کابل های فاقد چسبندگی را می توان مستقیماً در داخل بتن کار گذاشت و بعد از کسب مقاومت از بتن ، کابل ها را کشید که گریس مانع از چسبیدن کابل به غلاف پلاستیکی و در نتیجه به بتن می شود .

در روش غیر چسبنده اگر به دلائلی کابل از داخل گیره ها در برود و یا از هر نقطه پاره شود ، نیروی پیش تنیدگی در آن مقطع از بین می رود .

اصولاً مقاومت نهایی بتن پس کشیده چسبنده خیلی بیشتر از مقاومت نهایی بتن پس کشیده غیر چسبنده مشابه می باشد .

سقف ساختمان های پس کشیده به روش Unbonded

سقف ساختمان های پس کشیده به روش Unbonded

بتن پیش تنیده پس کشیده

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

بتن پیش تنیده پس کشیده (Post-tensioned concrete ) :

اگر فولاد پیش تنیدگی را بعد از گرفتن و سفت شدن بتن بکشند ، بتن را اصطلاحاً بتن پس کشیده می نامند . نیروی پیش تنیدگی توسط گیره های ( anchorages ) دو انتهای سازه از کابل به بتن منتقل می گردد . فولاد پیش تنیدگی نباید قبل از کشیدن به بتن چسبیده باشد ، در غیر این صورت امکان کشیدن آن وجود نخواهد داشت . فولادهای پیش تنیدگی را باید در داخل غلاف ها یا مجراهایی که در داخل بتن یا خارج از آن تعبیه شده است ، قرار داد .

کابل های پیش تنیدگی را می توان قبل و یا بعد از بتن ریزی در داخل غلاف ها کار گذاشت . کابل ها به صورت یکی یکی به وسیله دستگاه کابل ردکن ( strand pusher ) و یا به طور دسته ای بوسیله نیروی انسانی در داخل غلاف کار گذاشته می شود .

بتن پیش تنیده پیش کشیده

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

بتن پیش تنیده پیش کشیده (Pre-tensioned concrete ) :

بتن پیش کشیده بتنی است که کابل های پیش تنیدگی آن قبل از ریختن بتن کشیده شده باشند . در بتن پیش کشیده کابل های داخل بتن به بتن چسبیده اند و در واقع کابل بدون غلاف داخل بتن جای می گیرد و بعد از اینکه بتن به مقاومت مشخصه رسید ، کابل ها را از تکیه گاههای دو طرف آزاد کرده و قسمت اضافی بیرون مانده از بتن را قطع می نمایند . تمام نیروی پیش تنیدگی به طور کامل در طولی از کابل به بتن منتقل می شود که این طول انتقال ، بستگی به نوع سطح فولاد ، شکل مقطع و قطر آن دارد . همچنین مقاومت بتن نیز در آن موثر می باشد همانند تولید شمع ها و تیرهای پیش ساخته .

برای جلوگیری از وارد شدن ضربه به بتن در موقع انتقال نیروی پیش تنیدگی ، باید این نیرو به طور آرام و تدریجی به بتن منتقل شود . همچنین قطعه بتنی باید بتواند به راحتی در روی بستر خود بلغزد تا جلوی به وجود آمدن نیروهای داخلی در اثر اصطکاک گرفته شود .

یکی از خاصیت های مهم بتن پیش کشیده این است که می توان چندین عضو یک شکل را در آن واحد بین دو تکیه گاه ریخته و پس از گرفتن بتن با قطع کردن کابل های مشترک ، آنها را از هم جدا کرد . این کار از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه می باشد ، زیرا عمل کشیدن کابل ها برای تمام عضوها فقط یکبار انجام می شود همانند تولید قطعات پیش ساخته Hallow-core که مراحل تولید به شکل زیر می باشد .

مزایای بتن پیش تنیده

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

مزایای بتن پیش تنیده :

۱ ) نداشتن ترکهای دائمی

 یکی از مهمترین خواص سازه های بتن پیش تنیده نداشتن ترک های دائمی می باشد . این موضوع باعث دوام بیشتر این نوع سازه ها نسبت به سازه های بتنی و بتن آرمه می شود . این امر به خصوص در محیط هایی با گازها و زمین های خورنده و همچنین سازه های دریایی بسیار حائز اهمیت می باشد . برتری بتن پیش تنیده نسبت به بتن آرمه در ساختمان تانکرهای آب و مخازن به جهت نداشتن ترک واضح است .

 ۲ ) وزن کمتر سازه

وزن سازه های بتن پیش تنیده به مراتب از وزن سازه های بتن آرمه معادل کمتر است . اولاً چون از مقاومت تمام سطح مقطع بتن استفاده می شود ، میزان بتن لازم کمتر است . ثانیاً چون فولاد مصرفی دارای مقاومت زیادتری است ، معمولاً وزن فولاد لازم بین یک سوم تا یک پنجم وزن فولاد معمولی معادل می گردد .

 ۳ ) نداشتن خیز به سمت پایین

خیز به طرف پایین ( deflection ) تیرهای بتنی پیش تنیده تحت اثر بارهای سرویس معمولاً بسیار کم می باشد . زیرا قبل از وارد آمدن بارهای سرویس ، تحت تاثیر نیروهای پیش تنیدگی مقداری خیز به طرف بالا در تیر به وجود آمده است ، که از شدت خیز به طرف پایین می کاهد .

 ۴ ) تست سازه قبل از بارگذاری

در سازه های بتن پیش تنیده قبل از وارد آمدن بارهای سرویس ، سازه به وسیله نیروی پیش تنیدگی به شدت بارگذاری شده و بتن و فولاد تحت اثر تنش های زیادی قرار می گیرد ، و این خود یک نوع امتحان از نظر مطمئن بودن بتن و فولاد می باشد .

 ۵ ) قابلیت انعطاف پذیری

با تغییر مقداری نیروی پیش تنیدگی می توان سازه را صلب و یا انعطاف پذیر کرد ، بدون اینکه مقاومت نهایی آن تغییری بکند .

 ۶ ) اقتصادی بودن سازه

سازه های بتن پیش تنیده معمولاً برای دهانه های بزرگ و بارهای سنگین اقتصادی تر از سازه های بتن آرمه می باشد .

 ۷ ) انعطاف پذیری در معماری

سازه های بتن پیش تنیده به دلیل حذف بعضی از ستون ها و پایه ها ، امکان اجرای سازه با دهانه های بزرگتر را امکان پذیر ساخته و قابلیت سازه از نظر معماری را افزایش می دهد .

به عنوان مثال سطح هیپربولوئید ( که از دوران هذلولی به وجود می آید ) پیش تنیده برای پوشش سقف ساختمان های صنعتی با دهانه های ۱۰ تا ۱۸ متر ، سازه های فضایی و … از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه و از نظر آرشیتکتی بسیار زیبا می باشد .

مفهوم پیش تنیدگی در بتن

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

مفهوم پیش تنیدگی در بتن

 پیش تنیدگی عبارت است از ایجاد یک تنش ثابت و دائمی ( Prestress ) در یک عضو بتنی به نحو دلخواه و به اندازه لازم ، به طوریکه در اثر این تنش ، مقداری از تنش های ناشی از بارهای مرده و زنده در این عضو خنثی شده و در نتیجه مقاومت باربری آن افزایش پیدا می کند .

هدف اصلی از پیش تنیده کردن یک عضو بتنی ، محدود کردن تنش های کششی و ترک های ناشی از لنگر خمشی ، تحت تاثیر بارهای وارده در آن عضو می باشد .

بتن جسمی است مقاوم در مقابل فشار ، ولیکن مقاومت آن در مقابل کشش بسیار کم می باشد ، بنابراین می توان با وارد کردن فشار به بتن ، کشش ایجاد شده در اثر بار مرده و زنده را در عضو بتنی تقلیل و در نتیجه مقاومت آن را افزایش داد .

کاربرد بتن پیش تنیده معمولاً در عضوهایی است که تحت تاثیر خمش می باشد مانند : تیرها ، دال ها ، دیوارهای حائل و ستون ها . ولی می توان از بتن پیش تنیده در عضوهایی که تحت تاثیر کشش هستند مانند : لوله ها ، مخازن آب و غیره نیز به نحو مطلوب استفاده نمود .

بتن عبور دهنده نور

منبع : وبلاگ مهندس فرید - دانشجویان دارالفنون قزوین

بتن عبور دهنده نور

بتن عبور دهنده نور، امروزه به عنوان یک متریال ساختمانی جدید با قابلیت استفاده بالا مطرح است. این متریال ترکیبی از فیبرهای نوری و ذرات بتن است و می تواند به عنوان بلوک ها و یا پانل های پیش ساخته ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد. فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و ترکیبی از یک متریال دانه بندی شده را تشکیل می دهند. به این ترتیب نتیجه کار صرفا ترکیب دو متریال شیشه و بتن نیست، بلکه یک متریال جدید سوم که از لحاظ ساختار درونی و همچنین سطوح بیرونی کامل همگن است، به دست می آید

فیبر های شیشه باعث نفوذ نور به داخل بلوک ها می شوند. جالب ترین حالت این پدیده نمایش سایه ها در وجه مقابل ضلع نور خورده است. همچنین رنگ نوری که از پشت این بتن دیده می شود ثابت است به عنوان مثال اگر نور سبز به پشت بلوک بتابد در جلوی آن سایه ها سبز دیده می شوند. هزاران فیبر شیشه ای نوری به صورت موازی کنار هم بین دو وجه اصلی بلوک بتنی قرار می گیرند.

نسبت فیبر ها بسیار کم و حدود 4 درصد کل میزان بلوک ها است. علاوه بر این فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و تبدیل به یک جزء ساختاری می شوند بنابر این سطح بیرونی بتن همگن و یکنواخت باقی می ماند. در تئوری، ساختار یک دیوار ساخته شده با بتن عبور دهنده نور، می تواند تا چند متر ضخامت داشته باشد زیرا فیبر ها تا 20متر بدون از دست دادن نور عمل می کنند و در دیواری با این ضخامت باز هم عبور نور وجود دارد.

ساختارهای باربر هم می*توانند از این بلوک*ها ساخته شوند. زیرا فیبر های شیشه ای هیچ تاثیر منفی روی مقاومت بتن ندارند. بلوکها می توانند در اندازه ها ی متنوع و با عایق حرارتی خاص نصب شده روی آنها تولید شوند.

این متریال در سال 2001 توسط یک معمار مجار به نام «آرون لاسونسزی» اختراع شد و به ثبت رسید. این معمار زمانیکه در سن 27 سالگی در کالج سلطنتی هنر های زیبای استکهلم مشغول به تحصیل بود این ایده را بیان کرد و در سال 2004 شرکت خود را با نام لایتراکان تاسیس کرد و با توجه به نیاز و تمایل جامعه امروز به استفاده از مصالح جدید ساختمانی، از سال 2006 با شرکت های بزرگ صنعتی به توافق رسیده و تولید انبوه آن به زودی آغاز خواهد شد

موارد کاربرد

دیوار:

به عنوان متداول ترین حالت ممکن این بلوک می تواند در ساختن دیوارها مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب هر دو سمت و همچنین ضخامت این متریال جدید قابل مشاهده خواهد بود. بنابر این سنگینی و استحکام بتن به عنوان ماده اصلی «لایتراکان» محسوس تر می شود و در عین حال کنتراست بین نور و ماده شدیدتر می شود

این متریال می تواند برای دیوارهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرد و استحکام سطح در این مورد بسیار مهم است. اگر نور خورشید به ساختار این دیوار می تابد قرار گیری غربی یا شرقی توصیه می شود تا اشعه آفتاب در حال طلوع یا غروب با زاویه کم به فیبر های نوری برسد و شدت عبور نور بیشتر شود. بخاطر استحکام زیاد این ماده می توان از آن برای ساختن دیوار های باربر هم استفاده کرد. در صورت نیاز، مسلح کردن این متریال نیز ممکن است، همچنین انواع دارای عایق حرارتی آن نیز در دست تولید است.

رايج ترين حالت ممكن براي استفاه از ليتراكن در ساخت ديواره هاي داخلي و خارجي است. ليتراكن را با توجه به ميزان استحكام ديوار و پارامترهاي ديگر مي توان ضخيم تريا باريك تر توليد كرد. همچنين چون با عبور نور ضخامت ديوار محسوس است مي تواند عاملي براي نشان دادن سنگيني و استحكام ديوار در مكان هاي خاص باشد و در عين حال به تشديد كنتراست بين نور و ماده مي افزايد.

راستاي شرقي – غربي ، بهترين حالت ممكن كاربري ديوارهاي ليتراكني را فراهم مي سازد تا اشعه آفتاب در زمان طلوع و غروب خورشيد با راستاي كمتري به ديوار بتابد و شدت نور بيشتري قابل مشاهده باشد.

پوشش کف:

یکی از جذاب ترین کاربرد ها، استفاده از «لایتراکان» در پوشش کف ها و درخشش آن از پایین است. در طول روز این یک کف پوش از جنس بتن معمولی به نظر می رسد و در هنگام غروب آفتاب بلوک های کف در رنگهای منعکس شده از نور غروب
شروع به درخشش می کنند.

وقتي ليترا كن به عنوان يك پوشش كف به كار مي رود، يكي ديگر از شگفتي هاي نهان خود را آشكار مي سازد .
از طلوع آفتاب و در طول روز كه نور به آن مي تابد مانند يك بتن معمولي به نظر مي رسد و هنگام غروب نيز بلوك هاي كف در رنگ هاي منعكس شده از نور به زيبايي شروع به درخشيدن مي كنند.

طراحی داخلی:

همچنین از این نوع بتن عبور دهنده نور می توان برای روکش دیوار ها در طراحی داخلی استفاده کرد به صورتی که از پشت نور پردازی شده باشند و می توان از نور های رنگی متنوع برای ایجاد حس فضایی مورد نظر استفاده کرد.
نورپردازي در دكوراسيون داخلي و ايجاد حس در يك فضا يك بحث مهم غير قابل انكار است. ليترا كن در اين زمينه به كمك يك دكوراتور داخلي مي آيد . اين ماده عجيب مي تواند به صورت بلوك يا پانل و در رنگهاي مختلف جلوه اي خاص به فضاي دروني ساختمان بخشد. هم اكنون ليترا كن به سه رنگ سياه ، سفيد و خاكستري در بازار موجود است.

ديوارهايي كه با ليتراكن ساخته شده اند از پشت نور پردازي مي شوند تصوير بسيار زيبايي از اجسام محوطه بوجود مي آورند. با استفاده از ليتراكن مي توان زيبايي هاي خارج از فضا را در عين سكون به داخل ينا آورد

ليتراكن علاوه براينكه به عنوان يك متريال مجزا شناخته شده است ، مي تواند در خدمت صنايع ديگر نيز قرار گيرد . به عنوان مثال در طراحي لامپ ليتراكيوب ( Litracub Lamp) چندين بلوك ليتراكني روي هم قرار مي گيرند و مكعبي را تشكيل مي دهند تا منبع نور در داخل آن قرار گيرد و نور پس از عبور از بتن به بيرون ساطع گردد .

کاربرد در هنر:

بتن ترانسپارانت برای مدتها به عنوان یک آرزو برای معماران و طراحان مطرح بود و با تولید لایتراکان این آرزو به تحقق پیوست. کنتراست موجود در پشت متریال تجربه شگفت آوری را برای مدت طولانی در ذهن بیننده ایجاد می کند. در واقع با نوعی برخورد سورئالیستی محتوای درون در ارتباط با محیط پیرامون قرار می گیرد و به این ترتیب بسیاری از هنرمندان تمایل به استفاده از این متریال در کارهای خود دارند. به طور کلی با پیشرفت های تکنولوژیکی و ارائه خلاقیت طراحان و مجسمه سازان با ابزار های مختلف، پتانسیل و قابلیت بتن توسط هنرمندان گوناگون در تمام جهان مورد استفاده قرار گرفته است.

بلوکها

مسلح کردن بلوک بتنی عبور دهنده نور:

در صورت نیاز به مسلح کردن این بتن شیار هایی در داخل آن تعبیه می شوند. در حین ساختن دیوارها میلگرد ها بصورت عمودی یا افقی در این شیار ها قرار می گیرند و فیبر های اپتیکی بخاطر خاصیت انعطاف پذیری خود در اطراف میلگردها جمع می شوند و به این ترتیب میلگرد ها دیده نمی شوند. از این روش بصورت موفقیت آمیزی در چند پروژه و طراحی نمایشگاه استفاده شده است.

مسلح كردن ليتراكن : جدا از اين كه انواع عايق هاي حرارتي و صوتي متناسب با ليترا كن توليد شده اند در نوع استحاك يافته آن شيارهايي در داخل بتن تعبيه مي گردند كه ميلگردهايي به صورت عمودي يا افقي در اين شيار ها قرار مي گيرند و همان طور كه قبلا ذكر شد چون فيبرهاي نوري به كار رفته در ليتراكن خاصيت انعطاف پذيري خوبي دارند ، اطراف ميلگردها را مي پوشانند و از نمايش آنها جلوگيري مي كنند.

در چنين آزمايش و پروژه موفقيت بتن مسلح ليترا كن به اثبات رسيده است.

مشخصات تكنيكي ليتراكن: حد اقل فيبر موجود %4 و حداكثر آن %5 مي باشد و از هر %4 فيبر اپتيكي به كار رفته فقط %3 نور تابيده شده عبور مي كند.

دانسيته ي بتن ليتراكن بين 2100 تا 2400 كيلوگرم بر متر مكعب است

رنگها و بافت ها:

با توجه به رنگ خاکستری متداول بتن معمولی، لایتراکان دارای رنگهای متنوعی است و بافت سطوح بیرونی آن نیز می تواند متنوع باشد، به گونه ای که بلوکهای متنوع در کنار هم قرار گیرند و یک ساختار واحد را به وجود آورند.

توزیع فیبرها:

اندازه و ترتیب فیبر ها در هر بلوکی می تواند متفاوت باشد و این ترتیب قرار گیری می تواند کاملا منظم یا کاملا ارگانیک مانند مقطع چوب باشد.

اندازه بلوکها:

ضخامت mm 500~25
عرض حداکثر mm 600
ارتفاع حد اکثر mm 300

لامپ لایترا کیوب

یکی از محصولات موفق لایتراکان در زمینه طراحی، لامپ لایترا کیوب است که در آن بلوکها با قرار گیری روی هم مکعبی را تشکیل می دهند که منبع نور در داخل آن قرار دارد و نور با عبور از بتن به بیرون ساطع می شود.

به این ترتیب این ماده جدید می تواند در عرصه های مختلف طراحی و همچنین در ایجاد فضاهای پویا و انعطاف پذیر داخلی بسیار مورد استفاده قرار گیرد..

زلزله چگونه به وجود می آید؟

زلزله چگونه به وجود می آید؟

حالت خاصی از تغییر شکل توده های سنگی است که در آن پدیده های گسیختگی در مقیاس متفاوت رخ می دهد. یا هر نوع لرزش زمین در اثر عبور امواج لرزه ای زلزله است. عامل ایجاد مواج لرزه ای پاسخ زمین به انرژی های اندوخته است. نظریه Elastic rebound که پس از زلزله 1906 سن فرانسیسکو توسط راید (Reid) ارائه گردیده و قادر است نحوه بروز زلزله را به وسیله اعمال تنش به طرفین یک گسل، به صورت ذیل توجیه نمایند: اجسام در برابر نیرو تا حد الاستیک مقاومت کرده و انرژی را در خود ذخیره می کنند اما با افزایش تنش در بیش از حدالاستیک، سنگ می شکند و امواج لرزه ای را آزاد می کند و بعد به شکل اولیه خود برمی گردند. اگر این نیرو در اعماق به سنگ وارد شوند سنگ خاصیت شکل پذیر از خود نشان می دهند. عمقی که در آن زمین لرزه رخ می دهد زون لرزه زا (schisosphere) نامیده میشود

تكميل نمودن استتار

تكميل نمودن استتار

در بسياري از موارد براي تكميل نمودن استتار سطوح زميني و گياهي از وسايل استتار مصنوعي نيز بايد استفاده كرد.
(1) تور سايه‌شكن:اين تور در روي زمين و زير هواپيما پهن شده و سايه هواپيما را حتي اگر در محوطه باز باشد، مي‌شكند. هنگام استفاده از اين وسايل بايد آنها را به‌وسيله رابط‌هاي محكم و مناسب، ثابت كرد. در غير اين صورت احتمال جمع شدن اين وسايل در يك نقطه بسيار زياد مي‌باشد. توضيح اينكه استفاده از اين وسايل نبايد در عمليات نگهداري و بازرسي قبل از پرواز هواپيما تداخل و خللي ايجاد كند.
(2) تور استتار: در محيط جنگلي كه داراي درختان پراكنده است، تور استتار سيمي يا ريسماني كه بين چند درخت آويزان شده حفاظت هوايي خوبي را تأمين مي‌كند. تور هوايي مي‌تواند به‌وسيله وسايل مصنوعي يا طبيعي برقرار شود.
(3) استتار چتري: در اين روش، براي استتار نمودن هواپيما از آويزان نمودن يك سري پوشش چتري بر روي سيم‌ها يا طناب‌هايي كه به درختان بسته شده‌اند استفاده مي‌شود. البته اخيراً از تورهاي استتاري چتري جديد متحركي نيز استفاده مي‌شود كه وسيله استتاري بسيار مناسبي براي هواپيماهاي كوچك مي‌باشند.
(4) پارچه: براي استتار كامل هواپيما از ديد مستقيم دشمن، نزديك درختان و بوته‌ها و يا در زمين‌هاي شكاف‌داري كه داراي بوته‌هاي كوتاه است بايد از پارچه‌هاي مناسب استفاده كرد.
اگر زمين، باير و عاري از هرگونه پوشش گياهي باشد، هواپيماها بايد در قسمت سايه‌دار حصار و يا شيار زمين جاي داده شود. البته در چنين زمين‌هايي تورهاي پارچه‌اي صرفاً ظاهر هواپيما را مخفي مي‌كند اما هواپيما در مقابل عكس‌برداري هوايي دشمن آسيب‌پذير است.
5-6- رنگ استتار
نقاشي مناسب مي‌تواند با به هم زدن شكل هواپيما و كم كردن سطوح صيقلي هواپيما، آن را با محيط اطراف هم‌شكل و هم‌رنگ سازد.
نقاشي مناسب هواپيما يكي از عوامل مهم مخفي ماندن هواپيما از ديد دشمن است. ساير اقدامات (موضع‌يابي مناسب، پراكندگي، انضباط استتار و...) نيز بايد به نحو احسن انجام شود.
(1) رنگ پايه: نوع رنگ پايه بايد مات و بدون زرق و برق و درخشندگي باشد و با محيط اطراف محل پارك هم‌رنگ و هماهنگي داشته باشد.
در مناطق معتدل و جنگلي و در مناطقي كه برف صرفاً مقدار كمي از زمين را پوشانده است «رنگ سبز زيتوني» توصيه مي‌شود و در مناطقي كه برف به‌طور غالب روي زمين را پوشانده است،‌مانند مناطق قطب شمال و قطب جنوب، هواپيما بايد كاملاً به رنگ سفيد باشد.
در مناطق صحرايي نيز به‌دليل تنوع رنگ، يك رنگ واحد پيشنهاد نمي‌شود اما بهتر آن است كه از رنگ «زرد متمايل به خاكستري» و يا تركيبي از اين دو استفاده گردد.
(2) الگوي نقاشي گسيخته: با اينكه رنگ پايه ميزان بالايي از استتار را فراهم مي‌كند ولي رنگ‌آميزي گسيخته ميزان آن را افزايش مي‌دهد.
در مناطق معتدله جنگلي «رنگ سياه» براي الگوهاي گسيخته سفارش مي‌شود ولي در مناطق باير داراي پوشش كم گياهي كه داراي رنگ سايه روشن هستند، «سبز زيتوني» مناسب است.
همچنين در مناطقي كه برف كمي در روي زمين مشاهده مي‌شود، رنگ «سبز زيتوني» پيشنهاد مي‌گردد.
در مناطق قطبي «جنوب و شمال» سطوح فوقاني بايد سفيد رنگ شوند. گرچه موارد ياد شده ساده‌ترين پيشنهادها هستند، نبايد هميشه بي‌چون و چرا از يك الگو پيروي شود زيرا تنوع و خلاقيت دو محور اساسي است كه نبايد ناديده گرفته شود.
7- استتار باند پرواز
دشمن در اولين مرحله حمله هوايي براي كسب برتري هوايي اقدام به انهدام هواپيماها و باندهاي پروازي مي‌كند، بنابراين نگهداري باندهاي پروازي حايز اهميت است و يكي از طرق حفظ باندهاي پروازي، استتار و تأسيس باندهاي فريبنده مي‌باشد.

استتار هواپيما

استتار هواپيما

1-6- كليات
مباني استتار و اختفاي هواپيما بر روي زمين، شبيه اصول استتار هر گونه وسيله نقليه و يا تجهيزات است، هر چند استتار هواپيما و بال‌گرد مسايل و مشكلات خاصي دارد كه بايد مدنظر قرار گيرد. اين مشكلات خاص عبارت است از:
(1) آثار ملخ و بال هواپيما.
(2) آثار ملخ و بال بالگرد.
(3) اندازه و شکل پرنده.
(4) خصوصيت يدك كشيدن آنها روي زمين.
(5) حساسيت ذاتي سطوح كنترل پرنده، آنتن‌ها و پوسته‌ها.
2-6- موضع‌يابي (Siting)
هواپيما باید در جايي جاي داده شود كه به راحتي قابل دسترسي و دست‌يابي به باند خزش         (Taxi-way) و باند فرودگاه باشد. اين موضوع يك الزام عملياتي است كه استتار نبايد مزاحمت و تداخلي در آن ايجاد كند.
هواپيماهايي كه دريك خط مستقيم پارك شده‌اند بي‌نهايت آسيب‌پذيرند و به همين دليل بايد محل پارك هواپيماها در بين گياهان و درختان با پراكندگي مناسب ايجاد گردد.
3-6- درخشيدن
حتي در بهترين استتار طبيعي يا مصنوعي، انعكاس نور از سطح فلزي و شيشه‌اي هواپيما امكان‌پذير است، بنابرابن تمامي سطوح شيشه‌اي، پلاستيكي و فلزي براق بايد پوشيده شود و هنگام پوشانيدن اين سطوح بايد دقت زيادي اعمال شود.
در اين راستا تمامي پوشش‌ها بايد به نحوي محكم و مهار گردد تا در اثر وزش باد جدا نشود.

سنگرهاي انفرادي

سنگرهاي انفرادي

(1)    كليات:
•    سنگري كه دشمن بتواند بلافاصله آن را از كنار يا روبه‌رو تشخيص دهد از از نداشتن سنگر به مراتب خطرناك‌تر است.
•    چون سنگرهاي انفرادي در مقابل آتش مستقيم و سنگين دشمن مقاوم نيستند باقي‌ماندن آنها به استتار و اختفاء كامل آنها بستگي دارد.
•    سنگرها به هيچ وجه نبايد در يك خط مستقیم ايجاد شوند.
•    سنگر نبايد در جايي حفر شود كه آسمان باز پشت سر رزمنده واقع شود.
•    حفر سنگر نبايد شكل عوارض زمين را به هم بزند.
•    در مواضع دفاعي، سنگرها بايد سرپوشيده باشند و كاملاً استتار شوند.
•    خاك‌هاي حفاري شده را بايد در اطراف پخش نمود.
•    از آويختن لباس‌هاي خيس، در جلو سنگر بايد جداً خودداري كرد.
•    از ريختن قوطي‌هاي كنسرو، كمپوت مهمات و... در محدوده سنگر جداً بايد خودداري شود.
•    وجود آتش دشمن نسبت به آن حداقل باشد.
•    امكان آتش رزمنده نسبت به دشمن حداكثر باشد.
(2) محل‌هاي مناسب براي حفر سنگر:
•    در زير درختان.
•    در زير بوته‌ها.
•    در مناطق تاريك و سايه.
•    در شيب تپه‌ها.
•    در امتداد پرچين‌ها و حصارهاي مناطق كشاورزي.
•    در زمين‌هاي شخم‌زده شده.
•    در مناطق سنگلاخي.
توضيح: سنگرها نبايد در كنار عوارض مشخص طبيعي و يا مصنوعي (همانند تك‌درخت، مناره مسجد، دكل، منبع آب، نوك كوه و تپه، ساختمان‌هاي شاخص و...) حفر و ايجاد شود.

روش استتار

روش استتار

(1) صورت، گردن و دست‌ها بايد با استفاده از گل، ذغال، رنگ و پارچه مناسب استتار شود، به طوري كه شفافيت و درخشندگي پوست از بين برود. اين كار مي‌تواند توسط جوراب‌هاي داراي سوراخ چشم يا كلاه مخصوص نيز انجام پذيرد.
     (2) تشعشع و انعكاس حاصله از برخورد نور با وسايل شخصي رزمنده از قبيل ساعت، عينك، انگشتر و حلقه موجب كشف افراد و يگان نظامي شده و بايد حتي‌الامكان از اين وسايل استفاده نشود، زيرا از جمله موارد تخلف انضباط استتار محسوب مي‌شود و چه بسا ممكن است موجب لو رفتن و كشف فعاليت و محل استقرار توسط دشمن شود.
(3) لبه‌هاي اطراف كلاه كاسك، يكي از مشخصه‌هاي بارز و مورد توجه و آشنا براي دشمن است. اولين قدم در استتار  كلاه كاسك انفرادي، به هم زدن شكل معمولي آن است.
استتار كلاه كاسك بايد به طريقي انجام شود كه هيچ سايه‌اي از كلاه كاسك بر روي شانه و پشت فرد ايجاد نشود.
(4) استتار اسلحه انفرادي رزمنده توسط وسايلي از قبيل گوني، كتان، تور استتار، گل يا نوارهاي پارچه‌اي امكان‌پذير مي‌باشد.
توضيح اينكه انجام استتار توسط وسايل ياد شده به هيچ  وجه نبايد موجب مزاحمت در انجام           تير اندازي و استفاده از دستگاه ديد (مگسك و دوربين) اسلحه باشد.
(5) قسمت‌هاي شفاف فانوسقه،‌قلاب كمر، قمقمه و دكمه بايد با استفاده از گل، ذغال، پارچه يا رنگ استتار شود.
(6) پلاك هويت بايد به‌صورت كامل در زير لباس مخفي و پنهان شود.
(7) واكس نزدن پوتين در شب عمليات و گل‌مالي نمودن آن توصيه مي‌شود.
(8) در استتار لباس  و كلاه و سلاح و وسايل رزمنده توسط رنگ بايد به محيط اطراف توجه كامل شود به‌طوري كه در محيط‌هاي بياباني از رنگ‌هاي روشن و در محيط‌ها و مناطق جنگلي و كوهستاني از رنگ‌هاي مخلوط و تيره و در مناطق برفي از لباس و رنگ سفيد استفاده شود.


4-5- توصيه‌هايي درباره روش‌هاي حركت انفرادي
(1)    اقدام قبل از حركت:
•    رعايت كامل موارد ذكر شده در روش‌هاي استتار.
•    بستن و محكم كردن تجهيزاتي كه هنگام حركت ايجاد سر و صدا مي‌كنند.
•    پيچيدن بند حمايل اسلحه.
•    پرهيز از هر گونه حركت بي‌مورد.
•    تعيين دقيق مسير حركت
•    تعيين دقيق محل توقف بعدي
(2)    زمان حركت:
بهترين زمان حركت مواقعي به شرح زير است كه دشمن با نوعي گيجي و آشفتگي و ضعف مواجه است.
•    در مواقع بمباران هوايي مواضع دشمن.
•    در مواقع گشودن آتش توپخانه بر روي مواضع دشمن.
•    در مواقع گشودن آتش پر حجم مسلسل‌ها و تيربارها.
•    در مواقع باد و باران و گرد و خاك و رعد و برق.
•    در هنگام تعويض ديده‌بان‌هاي دشمن.
•    در مواقع حركت خودروها و استفاده از پوشش صدا و گرد و غبار ناشي از حركت خودروها.
(3)    چگونگي حركت:
•    پس از بازرسي كامل خود در مورد رعايت موارد استتار.
•    حركت به‌صورت درازكش.
•    حركت به‌صورت مارپيچ.
•    حركت به‌صورت چهار دست و پا.
•    حركت در پناه سايه‌ها.
•    پرهيز از هر گونه حركت غير ضروري.
•    حركت از خط‌القعر زمين.
•    عدم حركت از روي ديوارها.
•    عدم مزاحمت براي پرندگان و جانوران در حين حركت.
•    خفه كردن صداي عطسه و سرفه.
•    حركت در ميان بوته‌ها و علف‌زارها به‌صورت مارپيچ و در زمان وزش باد.
(4)    مواردي كه در حركت شبانه بايد علاوه بر موارد مذكور رعايت نمود:
•    قرار نگرفتن در زمينه باز آسمان.
•    پرهيز مطلق از كشيدن سيگار و روشن كردن كبريت.
•    در صورت لزوم استفاده از چراغ قوه‌هاي مخصوص مناطق جنگي.
•    حتي‌المقدور پرهيز از دويدن.
•    خيز برداشتن در زمان و فواصل كوتاه.
•    حركت به‌صورت چهار دست و پا روي كف دست‌ها و سر زانوها.
•    پرهيز مطلق از صحبت كردن حين حركت.
•    پايين آوردن پاها به نرمي بر روي زمين به‌طوري كه پنجه و كف پا بر روي زمين قرار گيرد.
(5)    راه‌هاي مناسب براي حركت:
•    راهي كه داراي بيشترين پوشش و استتار باشد.
•    راهي كه دارای مخفي‌ترين راه ممكنه باشد.
•    راهي كه از بيشترين قدرت آتش خودي برخوردار باشد.
•    كمترين طول و مساحت را داشته باشد.
(6)    مسيرهاي نامناسب جهت حركت:
•    خط‌الرأس عوارض.
•    مسيرهاي حاوي سنگ‌هاي ريزشي.
•    راه‌هاي داراي شيب‌هاي لغزنده و تند.
•    مسيرهاي داراي بوته‌هاي خشك.
•    مسيرهايي كه ردپا  بر جا مي‌گذارد.
(7)    چگونگي حركت در مواضع دشمن:
•    رزمنده باهوش رزمنده‌اي است كه قبل از حركت در اين مورد فكر كرده باشد.
•    بلافاصله زمين‌گير شده و جهت آتش را پيدا كند.
•    با يك نگاه كلي، گذرا و سريع موقعيت خود، نيروهاي خودي و دشمن را تشخيص دهد.
•    از سراسيمگي و حركات بي‌مورد جداً پرهيز كند.
•    به موضع قبلي برنگردد مگر آنكه كمترين فاصله را داشته باشد و يا ضرورتي خاص موجود باشد.
•    نزديك‌ترين و بهترين موضع را انتخاب نموده و سپس بدان سمت حركت نمايد.
(8)    مواضع مناسب در حين حركت:
•    مواضع طبيعي (درختان، سنگلاخ‌ها، جويبارها).
•    مواضع مصنوعي (حفره‌هاي ناشي از اصابت بمب، خمپاره و... كانال‌ها، سنگرهاي موجود، خاك‌ريزها).

استتار انفرادي

استتار انفرادي

1-5- كليات
(1)    هر فرد نظامي مسئول استتار خود است.
(2)    كشف استتار يك فرد به معني لو رفتن يك جمع و يگان نظامي است.
(3)    رعايت انضباط استتار دايمي و الزامي است.
(4)    به كارگيري استتار انفرادي، توانايي فريب دو نوع ديده‌باني زميني و هوايي دشمن را دارد.
(5)    استفاده از لباس سبز در محيط خاكي و كويري و لم‌يزرع و لباس خاكي در محيط جنگلي و لباس سبز و خاكي در زمين‌هاي پوشيده از برف سفيد، كاري اشتباه است.
(6)    هر فرد نظامي بايد از تحرك بي‌مورد جداً خودداري كند.
(7)    از نصب علايم نظامي مشخص كننده بر روي زمين كه نشان دهنده حضور نظاميان و يا فعاليت‌هاي نظامي است بايد خودداري كرد.
(8)    استتار البسه بايد به گونه‌اي باشد كه نماي بيروني لباس و كلاه كاسك و اسلحه انفرادي كمتر شبيه يك سرباز با يونيفرم و تجهيزات نظامي باشد.
2-5- اعضا و وسايل انفرادي رزمنده
(ا) اعضاي بدن    (2) وسايل شخصي    (3) وسايل رزمي
• پيشاني    • ساعت    • كلاه آهني (كاسك)
• گونه    • عينك    • اسلحه
•  گردن     •  انگشتر     • فانوسقه
• دست‌ها    • حلقه    • قمقمه
• بيني    • پوتين    • دكمه
• گوش    • پلاك هويت    • قلاب كمر

بدل سازی (شبیه سازی)

بدل سازی (شبیه سازی)

اقدام اصلی در بدل سازی، تغییر قیافه هدف حقیقی و اصلی و استفاده از تجهیزات و تاسیسات کاذب و فریبنده در فاصله ای مجاز و منطقی از هدف حقیقی می باشد که در صورت حسن اجرا موجب مصون و محفوظ ماندن هدفهای حقیقی و اصلی می شود.
4- عوامل موثر در انتخاب نوع و روش استتار
انتخاب نوع و روش استتار به عوامل مشروحه ذیل بستگی دارد:
- موضوع ،- زمان استتار،- وضعیت استتار - موقعیت محیطی
1-4-موضوع
موضوع موارد زیر را در بر می گیرد
(1) رزمنده (2) سنگر انفرادی و اجتماعی  (3) خودروها (4) مراکز و قرارگاههای فرماندهی
(5) آمادگاهها (6) زاغه‌های مهمات (7) کارخانه جات و مراکز صنعتی  (8) بیمارستانها
(9) مراکز تجمع نیروها  (10) راهها و جاده ها (11) پلها  (12) نیروگاهها و سدها
(13) مراکز ارتباطی و مخابراتی  (14) بنادر و اسکله ها (15) میادین مین (16) فرودگاه ها
 (تاسیسات- تجهیزات- باند پرواز) (17) راه آهن (تاسیسات- ریلها- واگنها)
(18) مراکز سیاسی (19) ستونهای نظامی
2-4-زمان استتار
(1) بهار (2) تابستان (3) پاییز (4) زمستان
3-4-وضعیت استتار
(1) دائمی (2) فصلی (3) موقتی
4-4- موقعیت محیطی
(1) کوهستانی  (2) بیابانی (3) جنگلی (4) کشاورزی (5) ساحلی
(6) دریایی (7) شهری (8) روستایی 

احداث و ایجاد استتار

احداث و ایجاد استتار

سومین و آخرین اصل از اصول اساسی استتار (ایجاد و احداث استتار) است و آن در صورتی است که امکان به کارگیری علفها و بوته های طبیعی به علت وضعیت خاص محیطی امکان پذیر نباشد.در این شرایط باید با استفاده از وسایل مصنوعی، استتار لازم را ایجاد کرد.
رنگ آمیزی طرح استتار باید با محیط و زمینه اطراف هماهنگی و یکنواختی داشته باشد.
فقط در موقعی به کارگیری می شود که دو اصل دیگر (موضع یابی و انضباط استتار)، کارایی مطلوب و دلخواه را نداشته باشد.
استتار مصنوعی باید به گونه ای انجام شود که حداکثر هم گونی و تشابه و هم رنگی لازم را با محیط و روییدنیهای طبیعی بومی داشته باشد. وسایل مصنوعی استتار مصنوعی باید به گونه ای تعبیه و احداث گردد که در برابر وزش بادهای شدید و تغییرات جوی و آب و هوایی پابرجا ماند و به صورت متناوب بازبینی و نگهداری شود.
استقرار و احداث وسایل مصنوعی استتار باید به صورت مخفیانه  و حتی المقدور در هنگام تاریکی  شب انجام شود. عملیات احداث و ایجاد استتار باید به گونه ای انجام شود که شکل طبیعی محیط حفظ شود و احیانا جاده و چاله و کانال روباز و حفره جدیدی به محیط و شکل و بافت قبلی زمین اضافه نشود.
3- روشهای استتار (Camouflage Methods)
سه روش اصولی عبارت است از:
- مخفی نمودن (Hiding)
- همگون سازی (Blending)
- بدل سازی (شبیه سازی) (Disguising)
-3-1مخفی نمودن
(1) مخفی نمودن، اختفا کامل یک شی به وسیله پوششهای فیزیکی می باشد.
(2) پوشانیدن میدان مین توسط علف و بوته موجب مخفی نگاه داشتن میدان مین از دید دشمن می گردد.
(3) شاخ و برگ و سایه درخت، هدفها و اشیای زیر آنها را از دیدبانی هوایی پنهان می سازد. پناهگاه، تجهیزات، پرسنل و ... داخل آن را از دیدبانی زمینی و هوایی مخفی نگاه می دارد.
(4) تور استتار، اشیاء قرار گرفته در زیر آن را در شرایط معمولی مخفی نگاه می دارد.
(5) دیوار و حصار و خاکریز در طول جاده، تحرکات روی جاده را به طور نسبی مخفی نگاه می دارد.
2-3-همگون سازی
همگون سازی، به کارگیری وسایل استتار در بالا و اطراف هدف می باشد به طوری که با زمینه طبیعی اطراف آن نوعی آمیختگی ایجاد نموده و هدف، جزئی از زمینه به نظر آید.
برای مثال، سرباز با استفاده از پماد سیاه کننده صورت، قسمتهای شفاف و صیقلی صورت را با محیط اطراف آن یکسان نموده و یا با استفاده از شاخ و برگ طبیعی درختان بر روی کلاه کاسک خود، نوعی آمیختگی و همگونی با محیط اطراف ایجاد می نماید.
همگون سازی در تجهیزات و تاسیسات نیز می تواند موجب عدم توجه و حساسیت دشمن به آنها گردد.

سه عامل عمده و تعیین کننده در موضع یابی به شرح ذیل می باشد.

سه عامل عمده و تعیین کننده در موضع یابی

- ماموریت
- پراکندگی
- شکل عوارض و محیط
(1) ماموریت (Mission): ماموریت، مهمترین و برترین نقش را در مقایسه با عوامل دیگر موضع یابی دارا می باشد. چه بسا محل و موقعیت، برای استقرار یک واحد نظامی، یا غیرنظامی از نظر داشتن استتار و اختفا بهترین حالت و شرایط ممکن را داشته باشد ولی امکان انجام ماموریت در آن محل نباشد.
برای مثال نیروگاه اتمی، سایت رادار اعلام خبر و موضع توپخانه پدافند هوایی دارای ویژگیهای خاصی        می باشند که نقش تعیین کننده ای در انتخاب محل استقرار آنها ایفا می کند.
(2) پراکندگی (Dispersion): لازمه رعایت این عامل اندازه و مساحت مورد نیاز یک موضع یا محل استقرار را تعیین و دیکته می نماید. بنابراین اگر وسعت محل انتخاب شده به اندازه ای باشد که امکان پراکندگی را فراهم نسازد، محل و موضع خوبی برای استقرار و انجام عملیات موفق نخواهد بود، زیرا محل انتخاب شده به یک هدف آسیب پذیر مبدل خواهد شد.
(3) شکل عوارض و محیط (Terrain Pattern): هر عارضه و محیط اطراف آن، شکل و ساختار خاصی دارد که آن را با سایر محیطها متمایز می سازد و بنابراین هرگونه تغییر شکل در محیط، نشان دهنده نوعی فعالیت و حضور نیروی انسانی در آنجا می باشد.
شکل زمین و محیط در چهار دسته متمایز زیر تقسیم بندی می شود که هر یک از آنها دارای خصوصیاتی متمایز و متفاوت با انواع دیگر می باشد:
 
• محیط روستایی: شکل زمین و عوارض محیط روستایی، از هوا دارای مشخصه هایی همانند منازل کوچک ومتصل و به اصطبلها، جاده های خاکی، زمینها و مزارع کشاورزی علامت گذاری و مرزبندی شده، وجود گله های گاو و گوسفند و ... می باشد.
• محیط شهری: مشخصه های این مناطق از هوا، وجود خانه ها و منازل کم و بیش منظم و متحدالشکل، خیابانهای آسفالته و چهارراه ها و تقاطعهای متعدد و میادین منظم می باشد.
• محیط جنگلی: مشخصه های این مناطق از هوا، وجود درختان انبوه غیر منظم و متفاوت با باغستانهای منظم ومصنوعی می باشد.

2-2- انظباط استتار Camouflage Discipline)  (
دومین اصل و شرط اساسی دست یابی به استتار و موفقیت در آن، رعایت شدید و قاطع و دقیق انضباط استتار به صورت فردی و گروهی می باشد.
انضباط استتار اجتناب از کارهایی ست که ظاهر طبیعی یک منطقه را تغییر داده یا موقعیت عده ها و تجهیزات را بدون این که حتی دیده شوند برای دشمن آشکار می سازد.
موارد قابل توجه در این راستا به شرح ذیل می باشد:
(1) از هرگونه فعالیتی که موجب مشخص و نمایان شدن موضع، محل وتجهیزات و تغییر شکل ظاهری و طبیعی یک محل و یا آشکار شدن حضور فعالیتی در یک مکان می گردد باید اجتناب نمود.
(2) اگر حتی فقط یک سرباز از قوانین استتار، در خصوص عدم ایجاد صدا و یا مخفی ماندن و حرکت ننمودن، تخلف و سرپیچی نماید، کلیه کوششهای گروهی واحد نظامی با شکست مواجه خواهد شد.
(3) بدون شک هرگونه بی توجهی و اهمال کاری موجب آشکار و کشف شدن محل و موقعیت شما توسط دشمن می گردد.
(4) رعایت سکوت رادیویی و راداری از موارد قابل توجهی است که باید به آن توجه ویژه ای مبذول گردد.
(5) جای رد چرخ خودروها، ریختن زباله و مواد زاید غذایی، قوطیهای خالی کمپوت و کنسرو ومهمات و بطری شیشه ای و پلاستیکی در اطراف موضع، از موارد شاخص و نشانگر فعالیت نظامی می باشد.
(6) خودروهای جدید الورود باید از مسیر اصلی جاده ای و خطوط موجود محیطی عبور و رفت و آمد نمایند زیرا انحراف از جاده اصلی و عبور از مسیرهای انحرافی موجب مشخص شدن و شناسایی محل تجمع انبار، قرارگاه و ... می گردد.
(7) در واحدهای نظامی باید یک روش جاری عملیاتی (SOP)1 در خصوص محدوده وظایف و رعایت مقررات انضباط استتار، تهیه و تدوین و وظایف انفرادی و گروهی کارکنان و راننده یگانهای مربوطه به روشنی و صراحت مشخص و تفهیم گردد.
(8) انضباط استتار در شب و تاریکی نیز قابل توجه و با اهمیت است و در هنگام شب، پنجره ها،   روزنه ها، دربهای ورودی ساختمان، چادر و یا هر روزنه و منفذی که موجب خروج نور گردد باید به وسیله پرده، پشت دری و یا هر وسیله مناسب دیگر پوشانده شود.
(9) آتش سیگار نیز در شب قابل رویت است و باید از استعمال آن توسط افراد شدیدا جلوگیری نمود، ضمنا حرکت خودروها در شب نیز باید با چراغ خاموش انجام شود.
(10) هرگونه عکس برداری و فیلم برداری در شب به علت انعکاس نور فلاش، موجب رویت آن توسط دشمن می شود و باید از اقدام به آن جلوگیری شود.
(11) انضباط و رعایت سکوت در حین حرکت شبانه نیز باید مورد توجه جدی رده های نظامی قرار گیرد. در عملیات عبور از رودخانه باید از ایجاد سر و صدا توسط خودروها خودداری شود.
(12) صدای موتور خودروها وتانکها باید توسط صدا خفه کن و تحت پوشش صداهای قوی تر ناشی از صدای شلیک توپخانه ها و مرکز عملیات ایجاد صدای تقلیدی و فریبنده به حداقل ممکن برسد تاموجب جلب توجه دشمن نشود.

ملاحظات اساسی دفاع غیرعامل در عملیات تاکتیکی

ملاحظات اساسی دفاع غیرعامل در عملیات تاکتیکی

1- اقدامات اساسی دفاع غیرعامل2- اصول اولیه دفاع غیرعامل 3- روشهای استتار4- عوامل موثر در انتخاب نوع و روش استتار 5- استتار انفرادی 6- استتار هواپیما 7- استتار باند پرواز 8- استتار خودروها و توپخانه
9- استتار ساختمانها 10- استتار مراکز و تاسیسات حیاتی و بزرگ11- استتار چادرها
12- استتار راهها 13- استتار راه آهن14- استتار ریلها15- استتار پلها
16- استتار خطوط تلفن
17- استتار میادین مین
18- دکترین عملیات فریبنده
19- رئوس وظایف در هدایت متمرکز
20- فرایند مرحله اشغال و تخلیه یک موضوع عملیاتی
21- ارزیابی عملیاتی سنجش میزان تاثیر اقدامات دفاع غیرعامل (CCD) در حفظ و نگهداری و تداوم بقای اهداف حساس
1- اقدامات اساسی دفاع غیرعامل
اقدامات اساسی در تامین دفاع غیرعامل شامل موارد ذیل میباشد که در تهیه طرحهای متناسب با ماموریت، وضعیت، موقعیت و شرایط زمانی و مکانی و رده سازمانی باید مورد استفاده و بهره برداری لازم قرار گیرد:
(1) مکان یابی  (Location)(2) اعلام خبر (Early Warning) (3) اختفا (Concealment)
(4) استتار  (Camouflage)(5) پراکندگی (Dispersion) (6) تفرقه وجابه‌جایی(Separation and movement)
(7) ایجاد استحکامات صحرایی و سازه های موقتی (Field Fortification)
(8) ایجاد سازه های امن و مقاوم سازی تاسیسات(9) اقدامات فریبنده (Deception)
(10) ایجاد پناهگاه (Defilade) (11) احداث جان پناه (Trench) (12) انظباط استتار(Camouflage  Discipline)(13) حفاظت  (Security)(14) ایجاد سیستم اطفاء حریق (Extinguishing System)
(15) اقدامات درون سیستمی(16) آموزش و ایجاد فرهنگ دفاع (Traning) (17) ایجاد موانع (دیوار، دکل، کابل، بالن)  (Barrier)(18) ایجاد عملیات دود  (Smoke – Operatoin)(19) اقدامات بعد از بمباران (کنترل تردد، تخلیه مجروحین، کنترل خسارت، خنثی سازی بمب).
2- اصول اولیه دفاع غیرعامل
سه اصل عمده و اولیه دفاع غیرعامل اصول مشروحه ذیل می باشند:
(1) موضع یابی (Siting) شامل:
• ماموریت (Mission)
• پراکندگی (Dispersion)
• شکل عوارض و محیط (Terrain patterns)
(2) انظباط استتار (Camouflage Discipline)
(3) احداث و ایجاد استتار (Camouflage Construction)
-2-1 موضع یابی
موضع یابی، انتخاب بهترین و مطلوب ترین نقطه و محل استقرار است به طوری که پنهان و مخفی نمودن نیروی انسانی، وسایل و تجهیزات و فعالیتها را به بهترین وجه امکان پذیر سازد. بنابراین اگر موضع یابی به خوبی انجام شود، به کارگیری و استفاده از وسایل و ابزار مصنوعی جهت استتار و اختفاضرورتی پیدا     نمی کند و یا این ضرورت به حداقل ممکن تقلیل خواهد یافت.
تجربه نشان داده است که موضع یابی صحیح و مطلوب می تواند مقدار بسیار زیادی از معضلات و مشکلات استتار و اختفا را حل و فصل نموده ضمن آنکه تهدیدات احتمالی را نیز کاهش و تقلیل می دهد.
نگاهی اجمالی به آشیانه یابی پرندگان و حیوانات و مکان یابی اولیه جهت مراکز حساس (نظامی، اقتصادی، ارتباطی و نیروگاهها و ...) موید این نظر است که مکان یابی صحیح فواید مشروحه ذیل را در بردارد: 
• آسیب پذیری را تا حد قابل توجهی تقلیل می دهد.
• وضعیت پدافندی مناسبی ایجاد می نماید.
• دشمن را در حمله با مشکل و محدودیت مواجه، ابتکار عمل را از وی سلب می کند.
• نیاز به تسلیحات پدافندی را تقلیل می دهد.
• صرفه جویی قابل توجهی را در حفظ سرمایه های ملی به دنبال دارد.
توضیح این که اثرات تخریبی حملات و بمبارانهای هوایی دشمن در جنگ تحمیلی به مراکز حساس و حیاتی مانند (پالایشگاه آبادان،سایت «CRC1» دهلران، پالایشگاه اصفهان، نیروگاه آبی سد دز، مرکز مخابرات ماهواره ای شهید قندی و ... نتایج متفاوتی داشته است که یکی از عوامل عمده آن وضعیت و موقعیت مکانی مناسب و یا غیرمناسب این مراکز بوده است. جا دارد ضمن برنامه ریزی لازم در رفع نواقص تاسیسات و مراکز حیاتی و حساس احداث شده قبلی، در مکان یابی مراکز حساس و حیاتی آتی که با سرمایه های کلان و قابل توجهی احداث خواهند شد به اساسی ترین اصول دفاع غیرعامل «موضع یابی» توجه و عنایت ویژه ای مبذول شود و صرفا پس از حصول اطمینان از موضوع یاد شده، اقدامات بعدی ساخت و ساز صورت پذیرد.

نگاهي به اقدامات برخي از كشورها در زمينه پدافند غيرعامل

نگاهي به اقدامات برخي از كشورها در زمينه پدافند غيرعامل

هدف از بيان پدافند غيرعامل در برخي از كشورها، آشنايي و بهره‌برداري از تجازب مفيد و باارزش آن‌ها در زمينه پدافند غيرعامل است. امروزه پدافندغيرعامل جزء اصول جدايي‌ناپذير جنگ‌ها محسوب شده بطوريكه در جهان امروز بسياري از كشورهايي كه در عرصه فناوري نظامي صاحب نام هستند به موازات پيشبرد تحقيقات و توليدات سامانه‌هاي هوشمند و پيشرفته نظامي، توجه كاملاً ويژه‌اي به اقدامات پدافند غيرعامل داشته و همه‌ساله بودجة خاصي براي اين منظور اختصاص مي‌دهند. بديهي است  كه اين امر براي كشورهايي كه دسترسي به فناوري ساخت سلاح‌هاي مدرن را ندارند، اهميتي مضاعف مي‌يابد. اين كشورها با توجه به موقعيت، وسعت و تراكم عمدتاً يا طرح‌هاي جابجايي و يا ساخت پناهگاه را جزو اولويت‌هاي خود قرار مي‌دهند.


1-  آلمان
كشور آلمان  ساخت پناهگاه را در اولويت كاري خود قرار داده و با كمك‌هاي مالي خود مردم را به همكاري تشويق مي‌نمايد. در اين كشور هرگونه جايجايي انبوه جمعيت در هنگام عمليات شديد نظامي مردود دانسته شده و ساخت پناهگاه در محيط مسكوني شهروندان و پناهگاه‌هاي عمومي در مراكز عمومي شهري مورد توجه  قرار گرفته است. در قوانين آلمان پناهگاه به مكاني گفته مي‌شود كه بتواند در مقابل حملات اتمي، شيميايي و ميكروبي ( سلاح‌هاي كشتار جمعي ) كه محدوده اثرشان وسيع است مقاومت نمايد. تعريف پناهگاه از نظر آلمان بدينصورت است:
1-    پناهگاه بايد هوابندي‌شده و در مقابل اثرات سلاح‌هاي اتمي، شيميايي و ميكروبي ( سلاح‌هاي كشتار جمعي ) مقاوم باشد.
2-    مجهز به فيلترهاي مناسب تصفيه باشد.
3-    داراي دستگاه‌هاي تصفيه هوا بصورت دستي و برقي باشد و در مقابل 5/0 تا 1 اتمسفر فشار مقاومت نمايد.
4-    داراي حفاظت در مقابل تشعشع اتمي بوده و حداقل ضريب حفاظت آن 100 تا 600 باشد.
5-    براي مدت معيني بتواند افراد را درون آن حفظ و نگهداري كرده و آب و غذاي سالم در دسترس آن‌ها قرار دهد كه اين مدت از 7 تا 14 روز مي‌تواند متغيير باشد.

به كارگيري پدافند غيرعامل

به كارگيري پدافند غيرعامل

به كارگيري پدافند غيرعامل در جهت مقابله با تهديدات و تقليل خسارات ناشي از حملات هوايي، موشكي، زميني و ... كشور مهاجم، موضوعي بنيادي و اساسي است كه وسعت و گستره آن تقريباً تمامي مراكز حياتي و ‌آسيب پذير نظامي، اقتصادي و ... كشور را در برگرفته و حفظ امنيت ملي، استقلال سياسي و اقتصادي و پيروزي در جنگ به نحو چشم‌گيري در راس امور است.
مديريت پدافند غيرعامل در واقع به دنبال آن است كه «ژن» دفاع را در درون ساختار جامعه‌اي كه امكان مورد تهاجم شدن آن وجود دارد قرار دهد.
از طرفي نيز بدون هيچ نوع شناختي از نحوه تهاجم دشمن و روش‌هاي ايراد خسارت نمي‌توان به راه حل مناسب براي پيشگيري از آن انديشيد. لذا قدم اول دشمن شناسي (نحوه تهاجم دشمن) است.
هر مهاجمي براي رسيدن به هدف تهاجم خود كه در وهله اول وارد آوردن خسارت به طرف مقابل است، لاجرم ملزم به طي مراحلي است كه در آن مراحل، بسته به نوع تهاجم (زميني، هوايي، دريايي و ...) داراي ماهيتي متفاوت مي‌باشد.
مهاجم نيز براي انجام تهاجم خودش يك سري مراحل و روش‌هايي را دنبال مي‌كند از جمله:‌
1- شناسايي 2- حضور 3- نشانه‌روي 4- ايراد خسارت 5- فرار
آنچه مسلم است وظيفه ما ايجاد خلل در هر يك از مراحل فوق مي‌باشد تا بتوان به هدف دفاع كه همان به حداقل رساندن ميزان خسارت دشمن به نيروهاي و تاسيسات و تجهيزات خودي است رسيد.
هر گاه تمهيدات دفاع عامل همراه با ملزومات دفاع غيرعامل به حدي از كارآمدي برسد و يا بالاتر باشد خود به‌خود باعث از بين رفتن طمع دشمن و نااميدي در تهاجم خواهد شد و يا در صورت حادث شدن تهاجم، دشمن را در دستيابي به اهدافش با مشكل جدي روبرو خواهد نمود.
هر كشوري كه به مسائل نظامي، دفاعي،‌تهديدات و فرصت‌ها نيانديشد محكوم به نابودي است چرا كه ساير حكومت‌ها به جاي او خواهند انديشيد. اين مسئله براي كشورمان به لحاظ قرارگيري در موقعيت استراتژيك جغرافيايي منابع طبيعي از اهميت بيشتري برخوردار است.
تصرف هر كشوري به طور ناگهاني يا به مرور صورت مي‌گيرد، در حال حاضر با توجه به محاصره ايران توسط آمريكا يكي از روشهايي كه مي‌بايست بيشتر مورد توجه و تامل قرار گيرد، تهاجم نظامي به صورت غافلگيرانه است كه جوابگوي اصلي آن «دفاع غيرعامل» مي‌باشد. يكي از مشخصه‌هاي نبرد نوين كه در دهه گذشته شاهد نمونه‌هايي از آن بوديم به كارگيري گسترده فناوري‌هاي نوين در آن مي‌باشد. مقابله با فن‌آوري‌هاي تهديد يا دستيابي به آنها بسيار پرهزينه، زمان‌بر و نيازمند ريسك بسيار بالا است.
در زمينه روند پيشرفت تجهيزات و تسليحات در قرن بيست و يكم به نكات ذيل مي‌توان اشاره كرد:
-تكثير سلاح‌هاي در جهت سيستم‌هاي با عوامل غيرانساني است.
- هواپيماهاي بدون سرنشين طيف زيادي از فعاليت‌ها را انجام مي‌دهند.
- هليكوپترها در آينده به صورت چند منظوره خواهد بود.

سایر موضوعات در زمينه پدافند غيرعامل

سایر موضوعات در زمينه پدافند غيرعامل

1- دسترسي‌ها:
دسترسي‌ها به معني راه‌ها و فضاهاي عبوري و ارتباطي است و در انواع و مقياس‌هاي مختلف قابل طرح است. خطوط ارتباطي يك موضع به محيط بيروني بايد تابع ضوابطي باشد كه خصوصيات تهديدات منجر به اختلال در تردد و يا حذف تردد شود.
2- آموزش و فرهنگ سازي:
مسئولين تصميم‌گيرندگان و كليه افرادي كه به نحوي در سياستگذاري تهيه اجراي طرح‌هاي پدافندي غيرعامل سهمي مي‌باشند. لازم است متناسب با نياز از آ‌موزش‌هاي لازم برخوردار گردند. ارائه آموزش با تشكيل دوره‌هاي آموزشي مختلف، در مراكز آموزش نظامي و غيرنظامي ميسر مي‌باشد.
 3- آمايش دفاعي
كه شامل سازماندهي و چينش مناسب فضاها و تاسيسات براي نيل به اهداف استراتژيك و دفاعي صورت مي‌گيرد و به مطالعات گسترده‌اي نياز دارد.
4-  سلاح شناسي:
يكي از مطالعات مهم در امور دفاعي و پدافندي، مطالعه بر روي توانايي‌هاي سلاح‌هاي متفاوت، ميزان آسيب‌رساني هر يك دسته‌بندي و روش‌هاي مقابله با آنها مي‌باشد.
5- مراكزحياتي (vital Centers)
مراكزي كه داراي گستره فعاليت ملي مي‌باشد و وجود و استمرار فعاليت آنها براي كشور حياتي است و آسيب يا تصرف آنها بوسيله دشمن باعث اختلال كلي در اداره امور كشور مي‌گردد.
مراكز حساس Critcal Centers
مراكزي كه داراي گستره فعاليت منطقه‌اي مي‌باشند و وجود و استمرار فعاليت آنها براي مناطقي از كشور ضروري است و آسيب يا تصرف آنها به وسيله دشمن باعث بروز اختلال در بخشي از كشور مي‌گردد.
مراكز مهم Important centers
مراكزي كه داراي گستره فعاليت محلي مي‌باشند و وجود و استمرار فعاليت آنها براي بخشي از كشور داراي اهميت است و آسيب يا تصرف آنها به وسيله دشمن باعث بروز اختلال در بخشي از كشور مي‌گردد.
6- تهديدات
تهديد دشمن (آمريكا) را كاملاً جدي بگيريد (فرمانده معظم كل قوا)

سيستم‌هاي رديابي و اعلام خطر

سيستم‌هاي رديابي و اعلام خطر

بخشي از اقدامات پدافند غيرعامل و هوايي نظير ايجاد پرده پوششي اقدامات درون سازماني به منظور آماده نمودن محيط جهت ترك فعاليت استفاده از جان پناه و پناهگاه‌ها و غيره اندكي قبل از وقوع حملات هوايي موشكي صورت مي‌گيرد.
و بنابراين كليه افراد بايد در زمان به نحوي از وقوع اين حملات مطلع گردند.
مهمترين اقدام برقراري سيستم اعلام خطر در نقاط حياتي و حساس با تشكيل يك مركز اعلام خطر و گماردن يك نفر مسئول در هر زمان و استفاده از بلندگو، آژير و خطر و غيره مي‌باشد.

موانع

موانع

كليه عواملي كه نفوذ حضور دشمن را در محدوده مورد نظر مشكل نمايد موانع نام دارد. انواع موانع عبارتند از:
الف- فاصله: يك اصل كلي آن است كه هر چند فاصله سوژه از مبدا تهديد و تهاجم بيشتر باشد از ايمني بيشتري برخوردار است، زيرا طي كردن فاصله با به كارگيري هر نوع شي تهاجمي اعم از موشكي،‌ هوايي و زميني، مستلزم برنامه‌ريزي دقيق‌تر و به كارگيري سلاح و تكنولوژي كارآمدتر و هزينه گزاف‌تر و در عين حال خطرپذيري بيشتر است.
ب- توپوگرافي : به معني پستي و بلندي‌هاي زمين مي‌باشد در صورت وجود ناهمواري در مسير نقاط مورد نظر علاوه بر خود اين ناهمواري‌ها باعث دشواري حركت مهاجم به خصوص نيروي زميني مي شوند در عين حال امكاناتي را جهت به كارگيري تدافعي فراهم مي‌نمايد.
ج- زيستگاه‌ها : در هر منطقه كه توده‌اي از كالبد معماري و تجمع نيروي انساني وجود داشته باشد دليل استحكامات متنوع و پيچيدگي كالبدي و ساير امكانات و از طرفي عدم شناخت دقيق دشمن از ميزان و مكانيزم مقاومت‌هاي احتمالي همواره نوعي احتياط و ترديد وجود داشت و اين امر خود به مثابه وجود قابليت‌هاي پيشگيرانه مي‌باشد.
د- آبهاي سطحي :شامل نهرها، رودها، كانال‌ها، درياچه‌ها و حوضچه‌هاي طبيعي، مصنوعي، تالاب‌ها و بركه‌هاي سطوح زير كشت غرقابي مانند برنج و نيشكر مي‌باشد كه استعداد مانع بوده را در مقابل هجمه‌هاي تصرف زميني دارند.

ه- رمل‌ها

پوشش و انواع پوشش

 پوشش

ايجاد پوشش يك اقدام موقتي است كه با بالا رفتن شدت تهديد و احتمال حمله هوايي موشكي انجام شده و تا زماني كه احتمال حمله وجود دارد ادامه مي‌يابد. با اين عمل تاسيسات و تجهيزات يا مركز فعاليت از ديد خلبان يا حسگر نصب شده در سر بمب و موشك پنهان گرديده و هدف گيري و هدايت موشك و بمب‌هاي هدايت شونده از جمله بمب‌هاي ليزري ميسر نشده و يا دقت آنها كاهش مي‌يابد. پوشش مي‌تواند توسط دود ، بخار آب (غليظ) و يا با هوا كردن بادكنك و بالن ايجاد شود.

انواع پوشش

پوشش امنيتي: اقداماتي است كه عمدتاً در مورد تاسيسات ثابت به كار گرفته مي‌شود و فعاليت‌هاي مجازي يا غيرواقعي را براي دشمن تداعي مي‌كند.
پوشش فيزيكي: اصطلاحاً اقداماتي است كه موقتاً به صورت فيزيكي مانع از تشخيص هدف مي‌گردد. كه از جمله اين اقدامات مي‌توان به ايجاد پرده دود يا بخار غليظ اشاره كرد.

مكان يابي localisation

انتخاب مطلوب و بهينه يك محل با امكان تحقق آن فعاليت و داشتن شرايط مناسب براي توسعه آينده به گونه‌اي كه علاوه بر عوامل عمومي اصول پدافند غيرعامل رعايت شود.

پوشش و انواع پوشش

 پوشش

ايجاد پوشش يك اقدام موقتي است كه با بالا رفتن شدت تهديد و احتمال حمله هوايي موشكي انجام شده و تا زماني كه احتمال حمله وجود دارد ادامه مي‌يابد. با اين عمل تاسيسات و تجهيزات يا مركز فعاليت از ديد خلبان يا حسگر نصب شده در سر بمب و موشك پنهان گرديده و هدف گيري و هدايت موشك و بمب‌هاي هدايت شونده از جمله بمب‌هاي ليزري ميسر نشده و يا دقت آنها كاهش مي‌يابد. پوشش مي‌تواند توسط دود ، بخار آب (غليظ) و يا با هوا كردن بادكنك و بالن ايجاد شود.

انواع پوشش

پوشش امنيتي: اقداماتي است كه عمدتاً در مورد تاسيسات ثابت به كار گرفته مي‌شود و فعاليت‌هاي مجازي يا غيرواقعي را براي دشمن تداعي مي‌كند.
پوشش فيزيكي: اصطلاحاً اقداماتي است كه موقتاً به صورت فيزيكي مانع از تشخيص هدف مي‌گردد. كه از جمله اين اقدامات مي‌توان به ايجاد پرده دود يا بخار غليظ اشاره كرد.

مكان يابي localisation

انتخاب مطلوب و بهينه يك محل با امكان تحقق آن فعاليت و داشتن شرايط مناسب براي توسعه آينده به گونه‌اي كه علاوه بر عوامل عمومي اصول پدافند غيرعامل رعايت شود.

استتار comouflage

استتار comouflage

مفهوم كلي استتار هم رنگ و هم شكل كردن تاسيسات و تجهيزات با محيط اطراف مي‌باشد. استتار از موثرترين و متداول‌ترين روشهاي دفاعي غيرعامل در ارتش كلاسيك دنيا است.
در مبحث استتار دو نوع ديد از طرف دشمن مدنظر است 1- ديد هوايي 2- ديد زميني
عوامل مربوط به اجراي استتار عبارتند از: رنگ، سايه، بافت، زمين، جنس و مصالح و حرارت و ....
انواع استتار
1- استتار نوري 2- استتار حرارتي 3- استتار راداري 4- استتار راديويي (مثل ايجاد پارازيت يا ارسال فرامين كاذب) 5- استتار بصري 6- استتار صوتي 7- ضد الكترونيكی

مفهوم دفاع غيرنظامي

مفهوم دفاع غيرنظامي

در منابع لاتين عبارت «دفاع غيرنظامي» يا «دفاع شهري» برابر با عبارت civil Defence است. دفاع غيرنظامي «حفاظت از غير نظاميان در شرايط جنگي» است و از اين رو مشتمل بر بخشي از دفاع ملي است كه در پي تمهيدات لازم به منظور كسب آمادگي كافي در برابر هرگونه حمله احتمالي يا باج خواهي از يك كشور مي‌گردد. طبق اين تعريف، دفاع غير نظامي بايد «ايمني جمعيت غيرنظامي كشور و ادامه حيات آنان (در زمان جنگ) را تضمين نمايد». از اين رو دفاع غيرنظامي به صورت سيستماتيك اهداف زير را دنبال مي‌نمايد:
1- به حداقل رسانيدن آثار حاصل از حملات نظامي بر جمعيت غيرنظامي
2- مقابله فوري با شرايط اضطراري حاصل از چنين حمله‌اي
3- بازيابي و برقراري تسهيلات و خدمات آسيب ديده در نتيجه چنين حمله‌اي
5/1- پدافند در مقابل حملات ويژه (شيميايي، ميكروبي، هسته‌اي)
استفاده از سلاح‌هاي شيميايي در محيط جنگ رايج است و كمتر در محيط‌هاي تاسيساتي كاربرد دارد.
اعلام خطر حمله شيميايي يا حملات هوايي معمولاً متفاوت بوده و اين اعلام خطر ممكن است قبل يا هم زمان با حمله صورت پذيرد. استفاده از ماسك در اين شرايط بسيار مهم است.
در مورد حملات هسته‌اي: چنانچه افراد بدانند در صورت اطلاع از انفجار قريب الوقوع هسته‌اي با رفتن داخل يك سنگر، كشيدن يك پتوي مرطوب روي سر خود مي‌توانند تا حد زيادي از آثار ناشي از ريزش اتمي مصون بمانند. قطعاً در مقابل يك حمله هسته‌اي به طور كامل تسليم نخواهند شد،‌ آموزش در اين زمينه نقش موثري را ايفا مي‌كند.
3/2- فريب و اختلال:
به مجموعه اقداماتي كه بتواند بازشناسي و توجه دشمن را از هدفهاي مورد نظر منحرف كرده و موجب گمراهي وي در تشخيص و هدف‌گيري شود، فريب و اختلال اطلاق مي‌شود. مثل ساخت بناهاي كاذب، ساخت تاسيات ويژه، طرح شهرهاي بدلي، گسترش ستاره‌هاي دريايي
4/2- اختفا Concealment و استتار comouflage
اختفا يا پنهان كاري به كليه اقداماتي گفته مي‌شود كه مانع از قرار گرفتن تاسيسات و تجهيزات در ديد مستقيم دشمن گرديده و يا تشخيص تاسيسات و تجهيزات و همچنين آگاهي از انجام فعاليت‌هاي خاص را براي او غير ممكن و يا مشكل مي‌سازد.

استحكامات و انواع آن

استحكامات به شكل زير طبقه‌بندي مي‌شوند:

1- خاكريز

چنانچه تجهيزات در فضاي باز چيده شده و يا درون ساختماني و با مقاومت مصالح معمولي قرار گرفته باشند با ايجاد خاكريز با ارتفاع و قطر مناسب مي‌توان در مواردي مانع اصابت مستقيم بمب و موشك به تاسيسات و تجهيزات گرديده و در اكثر موارد مسير تركش و موج انفجار به طرف تاسيسات را سد كرد.
3- كيسه شن
در صورتي كه فضاي لازم براي ايجاد خاكريز با شيب مناسب وجود نداشته باشد. با چيدن گوني‌هاي پر از شن و ماسه در چندين رديف و روي هم مي‌توان به نتايج مورد نظر براي حفظ تاسيسات دست يافت.
علاوه بر محصور كردن تاسيسات و تجهيزات مي‌توان از كيسه شن به عنوان پوشش محافظتي نيز استفاده كرد (مثل: لوله‌هاي زميني انتقال نفت....)
3- دال بتني، شبكه شن و يا استوانه بتني
استفاده از اين وسائل زماني توصيه مي‌شود كه تداوم تهديد محتمل باشد.
4- ديوار كشي
ايجاد ديوار احتياج به بررسي كارشناسي داشته و قطر و ارتفاع آن با توجه به مقاومت مصالح به كار رفته بايد محاسبه شود. ديوار كشي شامل آجر چيني، سنگ چيني، ايجاد بلوك‌هايي با سيمان مسلح و يا استفاده از بلوك‌هاي پيش ساخته مي‌باشد. ديوار كشي بهتر است در قطعات مجزا و كنار هم صورت گيرد.
ايجاد سازه‌هاي امن و مقاوم‌سازي
طراحي و احداث تاسيسات حياتي و حساس به گونه‌اي كه به طور كلي در مقابل اصابت مستقيم بمب و موشك مقاوم باشند در خيلي از موارد اصولاً عملي نبوده و به صرفه و صلاح نيز نمي‌باشد. زيرا هزينه ايجاد و تاسيسات با چنين مشخصاتي ممكن است به مراتب پيش از كل تجهيزات مربوطه باشد.
در اكثر موارد اصلاح بر اين است كه اجزا مستقل تاسيسات و تجهيزات كه اصابت احتمالي بمب موشك موجب از كار افتادن تجهيزات و توقف فعاليت بخشي از مجموعه گرديده اما خسارت جانبي زيادي به بار نمي‌آورد تنها در مقابل موج انفجار و تركش بمب موشك محافظت شوند ولي بخشهايي از مجموعه كه صدمه ديدن آنها موجب از كار افتادن كل سيستم و وقفه كامل يا نسبي در انجام فعاليت مي‌گردد با مقاومت كافي اصابت بمب ساخته شوند.
چنانچه تاسيسات حياتي و حساس كه احتمالاً در فهرست هدف‌هاي دشمن قرار دارند فاقد مقاومت كافي در مقابل اصابت مستقيم بمب، موشك بوده و يا موج انفجار ناشي از اصابت، بمب موشك در نزديكي تاسيسات را نتواند تحمل نمايند.مي‌توان با اجراي طرح‌هاي خاص مهندسي، مقاومت بناي آنها را افزايش داده و احتمالاً به حد مطلوب رسانيد.
2/1- پنگاهگاه‌ها و جان پناه:
پناهگاه‌هاي به مكاني اطلاق مي‌گردد كه در مقابل اثرات حملات هوايي-موشكي نسبت به ساختمان‌هاي معمولي و يا فضاي باز از امنيت بيشتري برخوردار باشد.
پناهگاه‌ها بهتر است در نزديكي محل‌هاي تجمع افراد باشد و بهتر است در فاصله مناسب از تاسيسات و با استحكام مورد نظر جهت مقاومت در مقابل اصابت مستقيم بمب موشك و يا موج انفجار اتخاذ گردد.
پناهگاه‌ها بايد مجهز به هواكش، سيستم تهويه طبيعي و يا مصنوعي، سيستم روشنايي و برق اضطراري، وسائل كمك‌هاي اوليه،آب و غذا، وسائل كنار زدن آوار و راه‌هاي ورود و خروجي متعدد به خارج از محوطه پناهگاه باشند.
جان پناه: چنانچه ساختمان محل فعاليت داراي مقاومت كافي در مقابل موج انفجار و تركش نبوده و تجهيزات و وسائل به كار رفته در تاسيسات خود خطر آفرين باشند و در مواردي كه تاسيسات خود هدف حمله هستند با شنيدن صداي آژير بايد به محل امن‌تر رفت.
جان پناه مي‌توان يك سنگر بتني سرپوشيده، سنگر معمولي با ديواره آجري يا حتي خاكي باشد كه افراد بتوانند با رفتن درون آن و نشستن روي پاهاي خود يا روي سنگر در معرض اصابت تركش قرار نگيرد.
3/1- تفرقه و پراكندگي Separation
منظور از تفرقه، جداسازي بخشي يا بخشهايي از تجهيزات، قطعات يدكي مواد و ساير وسائل و انتقال آنها به محلي غير از محل استقرار دائمي و نجات آنها از تاثير يك حمله هوايي موشكي احتمالي است. اين امر نبايد باعث توقف كامل فعاليت‌ها گردد.
پراكندگي عناصر كالبدي يكي از مباحث مهم پدافند غيرعامل محسوب مي‌گردد كه در كاهش خسارت ناشي از ايراد ضربه تخريبي دشمن بسيار موثر است و به عكس در صورتي كه دشمن در مراحل تهاجمي خود پيش از شناسايي حضور و با بازشناسي به مرحله نشانه‌روي و اصابت دست يابد تمركز عناصر كالبدي و حساس مجموعه مورد تهاجم موجب مي‌گردد عمليات تهاجمي با حجم كمتر و متمركز، بيشترين تخريب را به جا بگذارد.
ايجاد مجتمع‌هاي عظيم صنعتي،‌تاسيسات بندري وسيع، نيروگاه بزرگ و غيره در كشور كه ممكن است مورد حمله هوايي دشمن قرار گيرد به صلاح نيست.
در مورد مراكز موجود لازم است مطالعات صورت گرفته و در صورت امكان طرح‌هايي جهت انتقال تدريجي آنها به نقاط مختلف كشور تهيه شود تا با رعايت اصول پراكندگي در محل‌هاي جديد مستقر گردند.
4/1- دفاع غيرنظامي Civil Defence

سازمان پدافند غيرعامل

سازمان پدافند غيرعامل

1- عناصر هسته‌اي، بيولوژيكي و شيميايي  Nuclear, Biological and Chemical Elements
2- عناصر مهندسي  Engineer Elements
3- عناصر پزشكي  Medical Elements
4 عناصر سيگنال  Signal Elements
5- عناصر اطلاعات نظامي  Intelligence Elements
6- عناصر دفاع هوايي  Air Defense Elements
7- عناصر پشتيباني خدمات رزمي  Combat Service Support Elements
1/1- مقاوم‌سازي (ايجاد سازه‌هاي امن و استحكامات):
استحكامات fortification
ايجاد هرگونه حفاظي كه در مقابل اصابت مستقيم بمب، راكت، موشك، توپخانه، خمپاره و يا تركش آنها مقاومت نموده و مانع صدمه رسيدن به نفرات، تجهيزات يا تاسيسات گرديده و اثرات تركش و موج انفجار را به طور نسبي خنثي نمايد. در بحث پدافند غيرعامل استحكامات به سازه‌هاي موقتي اطلاق مي‌شود كه با توجه به شرايط و امكانات و ميزان اهميت و آسيب‌پذيري نقاط حياتي و حساس در محل‌هاي مناسب و اطراف تاسيسات ايجاد مي‌گردند تا مانع اصابت مستقيم موشك بمب يا تركش اين مهمات به تاسيسات و يا تجهيزات گرديده و اثرات تركش و انفجار را به طور نسبي خنثي نمايند.

كاهش اثربخشي تهديدات برروي هدف‌هاي خودي

كاهش اثربخشي تهديدات برروي هدف‌هاي خودی

1/2- تامين عمليات  Operations Security
2/2- تحرك يگان Mobility
3/2- فريب Deception
4/2- استتار و اختفاء Camouflage and Concealment
5/2- پوشش Covering and Obscuration
6/2- مكان‌يابي Site Selection
7/2- مو انع Obstacles
3) اعلام خطر تاكتيكي به نيرو(منابع اصلي اعلام خطر)
1/3- رادارها و سيستم‌هاي شنود(رادارهاي زميني يا محموله‌ هوايي)
2/3- ماهواره‌ها
3/3- ديده‌بان‌ها
4/3- عناصر امنيتي و اطلاعاتي(نيروي انساني)
4) تسهيل در گردآوري، بهسازي و بازسازي نيروها
1/4- بازسازي recovery (كمترين زمان‌بر) شامل:
1/1/4- رفع آلودگي از تجهيزات، محيط و نفرات آلودهconduct decontamination
2/1/4-  دوباره برقرار يا تاسيس‌كردن reestablish
3/1/4- جايگزين‌كردن نيرو و تجهيزات از بين‌رفته replace lost soldiers and equipment
2/4- گردآوري يا دوباره تشكيل‌دادن reconstitution ( بيشترين زمان‌بر)شامل:
1/2/4- تيم ويژه ارزيابي adhoc assessment team
2/2/4- سازماندهي مجدد  reorganization
3/2/4- احياء  regeneration

اصول پدافند غيرعامل

اصول پدافند غيرعامل

1- كاهش آسيب‌پذيري
2- كاهش اثربخشي تهديدات برروي هدف‌هاي خودي
3- اعلام خطر تاكتيكي به نيرو
4- تسهيل در گردآوري، بهسازي و بازسازي نيروها
1) كاهش آسيب‌پذيري
كاهش آسيب‌پذيري مستلزم بكارگيري تمامي اقدامات است تا از بقاي نيروهاي خودي و تجهيزات در يك حمله موشكي با كمترين  تلفات و آسيب مطمئن شويد. اين اصل از طريق مقاوم‌سازي ، كاهش نفرات و تجهيزات مازاد برنياز و تقويت آن‌ها ، تفرقه و پراكندگي، آموزش و پشتيباني از توانايي‌هاي دفاع غيرنظامي و حفاظت دربرابر حملات ش.م.ه صورت مي‌گيرد.
1/1- مقاوم‌سازي ( ايجاد سازه‌هاي امن و استحكامات)  hardening
2/1- پناهگاه‌هاي ضدانفجار Anti Explosion Shelters and defilades
3/1- كاهش نفرات و تجهيزات مازاد برنياز و تقويت آن‌ها redundancy and robustness 
4/1- تفرقه و پراكندگي dispersal
5/1- آموزش و پشتيباني از توانايي‌هاي دفاع غيرنظامي training civil authorities
6/1- حفاظت دربرابر حملات ش.م.ه

موضوعيت پدافند غيرعامل

موضوعيت پدافند غيرعامل

يكي از مهمترين مسائل در مطالعه پيرامون علوم و فنون، موضوع مي‌باشد. موضوع شناسي در واقع در برگيرنده تمامي عناوين اصلي است كه درباره آنها و پيرامون آن مسئله بحث مي‌شود.
موضوعاتي مانند استتار،‌اختفا، استحكامات و ... از اساسي‌ترين مسائل و اهم موضوعاتي است كه در مطالعه دفاع غير عامل مورد بررسي قرار گيرد و بدون ترديد مسائل جانبي بسيار زيادي وجود دارند كه بايستي در آن‌ها تامل كرد.
بخشي از خسارات و صدمات وارده از حملات هوايي-موشكي، مربوط به اصابت بمب يا هر نوع پرتابه ديگري و ايجاد انفجار توسط آنها مي‌باشد. كه در لحظه وقوع حادث مي‌گردد و اغلب موارد، خسارات و صدمات مربوط به پيامدهاي اين حملات از خسارات ناشي از انفجار اوليه به مراتب بيشتر مي‌باشد و با رعايت اصول پدافند غيرعامل و اجراي طرح‌هاي مربوطه مي‌توان ضمن كاهش خسارات اوليه از بروز خسارات و صدمات بعدي جلوگيري نموده و يا تاثير آنها را تا حد بسيار زيادي كاهش داد.
اصول اوليه پدافند غيرعامل، ساده و تقريباً ثابت بوده ولي كاربرد اين اصول در موارد مختلف تفاوت داشته و در مواردي پيچيده و مشكل مي‌شوند. 

روش‌هاي اختفا

روش‌هاي اختفا عبارتند از

الف- استفاده مناسب از عوارض زمين و احداث تاسيسات در محلي كه توسط دشمن به سهولت قابل تشخيص و رويت نباشد.
ب- عادي و غير مهم جلوه دادن تاسيسات با جدول‌بندي، درختكاري و ...
ج- جداسازي منطقي تاسيسات صنعتي كه به علت نوع فعاليت نمي‌توان آنها را به طور كلي دگرگون نمود. به نحوي كه تاثير زياد بر نوع فعاليت‌ها نگذارد.
د- حذف نقاط حياتي و حساس و مهم از روي نقشه‌هايي كه به دليل خاص بايد در رسانه‌هاي گروهي منعكس گردد.
هـ- نشان ندادن نماي خارجي تاسيسات حياتي و حساس در تلويزيون به خصوص در ارتباط با محيط اطراف و جاده‌ها
و- عدم درج آگهي در جرايد به گونه‌اي كه وقوع فعاليتي مهم در محدوده زماني و در موقعيت جغرافيايي مورد استفاده قرار گيرد.
ز- ايجاد تاسيسات در اعماق زمين و يا در دل كوه‌ها كه به اين ترتيب علاوه بر پنهان كردن آنها بحث استحكام كافي در مقابله با راكت، بمب و موشك را مي‌توان مطرح كرد.
ح- جابه‌جايي: از آن جايي كه تاسيسات صنعتي به صورت ثابت در نقطه‌اي مستقر مي‌شود و انتظار و تغييرات و تحولات دفعي از آنها نمي‌رود. چنانچه جمع‌آوري و نصب مجدد گونه‌هايي از صنايع تا حد لازم سهولت داشته باشد مي‌توان كالبد‌هاي مورد نياز را از نوع سبك و انعطاف‌پذير مانند چادر و يا سازه‌هاي سبك با قابليت مونتاژ و دمونتاژ آن انتخاب نمود و در مراحل زماني مختلف محل آن را جابه‌جا نمود.

نمونه‌هاي دفاعي غيرعامل در نزد حيوانات

نمونه‌هاي دفاعي غيرعامل در نزد حيوانات

وسيله دفاعي غيرعامل  نزد حيوانات به نحوي است كه از 5 وسيله شناخته‌شده دفاعي كه خداوند حكيم در اختيار آن‌ها قرار داده ، 4 وسيله آن دفاع غيرعامل و تنها يك وسيله آن عامل مي‌باشد.
1-    پنهان‌سازي و استتار
2-     حيله و فريب
3-    پوشش حفاظتي
4-    تحرك و فرار
5-    جنگ و مبارزه
تغيير رنگ پوست در برخي از سوسمارها و آفتاب‌پرست‌ها جهت استتار، فعاليت برخي از حيوانات در شب جهت پنهان ومخفي ماندن، همرنگ‌شدن و هم‌شكل‌شدن‌برخي از پرندگان مثل بوتيمار با محيط اطراف خود و همچنين جانوراني مثل پلنگ، يوزپلنگ و ....، خرس قطبي داراي پوست سفيد (مناسب‌ترين رنگ استتار براي مناطق برفي)، ريختن مايعي سياه رنگ توسط ماهي مركب به محيط اطراف هنگام احساس خطر(عمليات دود)، خوابيدن شترمرغ نر روي تخم‌ها در شب و ماده در روز بخاطر رنگ تيره نر و روشن ماده و درصورت نزديكي جانور مهاجم خود را بصورت يك تپه علف پژمرده جلوه مي‌دهد.

خود را مرده جلوه‌دادن مثل روباه و گونه‌هاي زيادي از پرندگان جهت تطميع، فريب و جلب توجه دشمن

روش تقليدي مثل برخي پروانه‌ها كه در مورد خطر خود را به شكل پروانه بدمزه اي در مي‌آورد. 3/3- تار عنكبوت، شقايق دريايي خود را به شكل شبيه گياهي دريايي، گياه حشره‌خوار،

ايجاد حفاظ و زره توسط گوركن، لاك‌پشت، حلزون، خارپشت، صدف و .... ، حفر و كندن زمين و ايجاد كانال‌ها و حفره‌هاي زميني و پناه بردن به آن و ايجاد چندين راه خروجي
فرار از مهلكه توسط گونه‌هاي زيادي از حيوانات مثل آهو، گوزن و ... ، ايجاد لانه‌هاي زياد با تعداد زياد درب‌هاي ورودي و خروجي جهت آزادي و ابتكار عمل در مواقع خطر و فرار توسط موش صحرايي ، شيوه محافظت كانگورو، عمليات جابجايي و تغيير متناوب بچه گربه‌ها توسط گربه 
مثال‌هاي ديگر:  ايجاد استحكامات بسيار محكم قوسي شكل توسط موريانه،  انتخاب محل دور از دسترس جهت آشيانه توسط پرندگان ( موضوع‌يابي از محوري‌ترين اقدامات پدافند غيرعامل)،
نمونه‌هاي تاريخي پدافند غير عامل
1- سد دفاعي ذوالقرنين 2- ديوار چين 3- سد دفاعي خوارزمشاهيان 4- اسب تراوا  5- جنگ‌هاي صدر اسلام ( جنگ خندق، جنگ خيبر، فتح مكه، جنگ ذات السلاسل، جنگ صفين و...) 6- قلعه الموت 7- فريب لشكر انگليس بوسيله نقاشي  8- خط دفاعي ماژينو  9- ايجاد پرده دود 10- ايجاد تاسيسات فريبنده

ضرورت پدافند غيرعامل

ضرورت پدافند غيرعامل

1- گام نهادن در راستاي اجراي فرامين مقام معظم رهبري در زمينه پدافند غيرعامل
« مصوبه مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا:  به دولت جمهوري اسلامي اعلام گردد منبعد كليه وزارتخانه ها و سازمانها موظف گردند در اعتبارات عمراني پروژه هاي حساس و مهم اعتبار مورد نياز پدافند غير عامل را منظور نمايند . »
2-  توجه به اهميت امنيت اجتماعي و بالا بردن آن با بكارگيري پدافند غيرعامل
 امنيت يكي از مهمترين نيازهاي زندگي اجتماعي بشربوده و از ضروريات اوليه زندگي است. بطوريكه اگر فردي از تمامي امكانات رفاهي جهت يك زندگي مناسب برخوردار باشد ولي امنيت نداشته باشد نمي‌تواند ازاين مواهب استفاده‌نمايد.

3- بكارگيري تاكتيك‌هاي جديد دفاعي با در نظر گرفتن روند جنگ‌هاي امروزي
ازآنجاييكه جنگهاي امروزي (بكارگيري فناوري اطلاعات، جنگ‌هاي الكترونيك، سلاح‌هاي استراتژيك و قاره‌پيما و جنگ‌افزارهاي نامتعارف ديگرو ... ) تفاوت‌هاي اساسي با گذشته داشته لذا اهميت پدافند غيرعامل انكارناپذير بوده و براي كشور ما امري حياتي است.
4- ضرورت آشنايي آحاد مردم بويژه كاركنان نيروهاي مسلح با پدافند غيرعامل براي مقابله با تهديدات دشمن
5- لزوم توجه به دكترين جديد دفاعي
 امروزه بسياري از كشورهاي پيشرفته با وجود داشتن سلاح‌هاي نامتعارف و توان بالاي دفاع عامل، با رعايت جوانب احتياط به اقدامات دفاع غيرعامل  روي آورده‌اند . اين اقدامات خلاء و نواقص دفاع عامل را پوشش داده و حتي كارايي دفاع عامل را افزايش مي‌دهد. براي كشور ما با توجه به موقعيت استراتژيك خود، تهديدات فراروي و امكانات دفاعي موجود در مقايسه با دشمنان اصلي خود (حضور نظامي دشمن در منطقه، خطر بالقوه اسرائيل و مجهز بودن دشمن به انواع سلاح‌هاي نامتعارف) به نظر مي‌رسد اهميت پدافند غيرعامل در برابر سلاح‌هاي نامتعارف دوچندان است.

اهميت پدافند غير عامل

اهميت پدافند غير عامل

با بررسي جنگهاي گذشته و معاصر، اين حقيقت آشكار ميشود كه پدافند عامل درحال حاضر نمي‌تواند به‌تنهايي در مقابل جنگ‌افزارهاي مدرن ، هوشمند و مخرب (مانند مهمات نظامي شيميايي، ميكروبي و هسته‌اي) كارائي كامل داشته باشد فلذا پدافند غيرعامل به ‌عنوان بخشي ‌ازاقدامات دفاعي يكي از اولويت‌هاي امنيتي كشور‌بوده و با توجه به تهديدات بالقوه كه امنيت ملي، استقلال و تماميت ارضي كشورمان را نشانه گرفته است، ضرورت دفاع كاملاً‌ مشهود مي‌باشد.
1- موجب زنده‌ماندن وحفظ بقاي نيروي انساني مي‌گردد كه با ارزش‌ترين سرمايه و موجوديت ملي كشور مي‌باشند.
2-  موجب صرفه جويي كلان اقتصادي در حفظ تجهيزات نظامي و تسليحات بسيار گران قيمت نظامي مي‌شود.
3-  مراكز حياتي و حساس اقتصادي، سياسي، نظامي، ارتباطي و مراكز عمده علمي و فرهنگي و ... را در برابر حملات و بمباران هوايي دشمن حفظ و ادامه فعاليت در شرايط بحران و جنگ را ممكن مي‌سازد.
4-  بالا بردن هزينه اجراي عمليات توسط دشمن (انهدام يك هدف مستحكم به مراتب مشكل تر و پرهزينه تر از يك هدف بدون حفاظ مي‌باشد).
5- ايجاد امنيت روحي و رواني براي مسئولين و افراد جامعه و  جلوگيري از دستپاچگي و شتابزدگي و سردرگمي آن‌ها در زمان مواجهه با تهديدات
6- آينده‌نگري در چرخة دفاعي و امنيتي كشور و زمينه سازي جهت تكميل و بهبود زنجيره دفاعي كشور در كنار اقدامات پدافند عامل
7-   اجتناب‌ناپذيربودن بروز جنگ‌هاي آينده و آمادگي قبلي در صورت بروز جنگ در آينده و احتمال استفاده دشمن از جنگ‌افزارهاي نامتعارف (حملة اسرائيل يا آمريكا بويژه به مراكز حياتي كشور)
8-  حفظ نيروها براي ضربه‌زدن در زمان و ماكن مناسب و گرفتن آزادي و ابتكار عمل
9- كم‌هزينه بودن عنصر پدافند غيرعامل در مقايسه به دفاع عامل
10- پدافند غيرعامل از نظر اخلاقي، سياسي و بشردوستي مفهومي صلح‌دوستانه دارد.
11- دفاع غيرعامل در مقايسه با دفاع عامل، ساده‌تر و سهل‌الوصول‌تر و با سياست خودكفايي و عدم وابستگي و استقلال كشور موافق‌تر است.
12-  پيشگيري بهتر از درمان است و بعبارتي علاج واقعه قبل از وقوع بايد كرد.
13-  كارآمدن بودن پدافند غيرعامل در عمل به اثبات رسيده است. مانند جنگ خليج فارس، جنگ 33 روزه اسرائيل عليه حزب‌ا...
14- مطالعه ساختار طبيعي و مهندسي فيزيولوژيك بدن انسان و جانداران مويد اين موضوع و حقيقت است. مانند قرارگيري اعضاء حساس بدن در بهترين وضعيت و جالب‌ترين حفاظ، موجب بقاء و ادامه حيات آن‌ها گرديده و بعبارتي ديگر، عضوهاي حساس بايد در بهترين مكان و مطلوب‌ترين پوشش حفاظتي، حفاظت مي‌گردند.

پدافند غيرعامل

پدافند غيرعامل

تعريف پدافند : پدافند در مفهوم كلي، دفع، خنثي كردن و يا كاهش تاثيرات اقدامات آفندي دشمن و ممانعت از دستيابي دشمن به اهدافش است.
انواع دفاع يا پدافند:
1- دفاع عامل
پدافند عامل عبارت از رويارويي و مقابله مستقيم با دشمن و به كارگيري جنگ افزارهاي مناسب و موجود به منظور دفع حمله و خنثي كردن اقدامات آفندي وي مي‌باشد. بعبارتي ديگر دفاع عامل، بكار گيري هر نوع سلاح و جنگ افزار به منظور كاهش و يا خنثي نمودن اثرات حملات و تهديدهاي دشمن مي‌باشد. مانند پدافند هوايي عامل
2- دفاع غيرعامل
پدافند غيرعامل به مجموعه اقداماتي اطلاق مي‌گردد كه مستلزم به كارگيري جنگ افزار نبوده و با اجراي آن مي‌توان از وارد شدن خسارات مالي به تجهيزات و تاسيسات حياتي و حساس نظامي و غيرنظامي و تلفات انساني جلوگيري نموده و يا ميزان اين خسارات و تلفات را به حداقل ممكن كاهش داد.بعبارتي ديگر دفاع غير عامل، به كليه اقدامات و فعاليتهاي احتياطي و پيشگيرانه‌اي گفته مي‌شود كه بدون استفاده از تسليحات، موجب كاهش و يا دفع اثرات عمليات خصمانه دشمن مي‌گردد.
3-دفاع غير نظامي
مجموعه فعاليت‌ها و اقدامات پيشگيرانه اي كه مي‌توان با انجام آن، از بروز و استمرار سوانح و حوادث غيرمترقبه كه جان و مال مردم را تهديد مي‌كند(مانند سيل، زلزله،‌آتشفشان، طوفان، بمباران، آتش‌سوزي و ... ) جلوگيري نمود و يا درصورت بروز، آثار ناشي از آنرا كاهش داد. تاكيد اصلي دفاع غيرنظامي، حفاظت از مردم و انجام اقدامات اظطراري براي تعمير و راه‌اندازي مجددتاسيسات حياتي است.